Οι δήμοι θέλουν να γίνουν αφεντικά του τόπου τους. Μπορούν;
Οι δήμοι ζητούν να τους εκχωρηθούν όλες οι αρμοδιότητες, γιατί πιστεύουν ότι θα κερδίσουν χρήμα. Αν ήταν έτσι, δε θα είχαμε χρεωκοπημένο κράτος…
Δυσκολεύομαι να κατανοήσω αυτή τη διαρκή επιθυμία που εκφράζουν οι δήμαρχοι όλης της χώρας να τους δοθούν αρμοδιότητες σε μια σειρά από ζητήματα, όταν ταυτόχρονα γκρινιάζουν ότι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις αρμοδιότητες που ήδη τους έχουν εκχωρηθεί.
Εν όψει της αλλαγής του «Καλλικράτη», που όντως διαπιστώθηκε ότι είχε κενά και στρεβλώσεις σε μια σειρά από ζητήματα, το ζητούμενο, όπως τονίζουν οι δήμαρχοι είναι η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια της Αυτοδιοίκησης. Τη θέση τους δήλωσε ότι συμμερίζεται και ο αρμόδιος υπουργός, Παναγιώτης Κουρουμπλής. Συνεπώς, η ουσιαστική αποκέντρωση είναι εκ νέου το ζητούμενο.
Αυτό επιδιώχθηκε να επιτευχθεί και με τον «Καλλικράτης» και ως ένα βαθμό έγινε πράξη. Μένουν πολλά να γίνουν ακόμη.
Εκείνο που με φοβίζει είναι το διαρκές αίτημα για διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των δήμων. Και με φοβίζει επειδή πιστεύω πως οι αυτοδιοικητικοί δεν τα έχουν ζυγίσει καλά. Για τη διοικητική αυτοτέλεια τα πράγματα δεν είναι τραγικά. Για την οικονομική όμως αδυνατώ να κατανοήσω τον τρόπο με τον οποίο ένας δήμος θα έχει τα έσοδα που απαιτούνται για να λειτουργήσει μια σειρά από δομές, χωρίς την ενίσχυση της Πολιτείας.
Το επιχείρημα των δημάρχων είναι ότι σήμερα πόρους που θα έπρεπε να τους καρπώνονται οι ίδιοι, τους καρπώνεται η κεντρική διοίκηση και πως αν όλοι οι πόροι που μπορεί να συγκεντρώσει η Αυτοδιοίκηση από τις αρμοδιότητες που θα της εκχωρήσει η Πολιτεία και τα έσοδα που σήμερα παίρνουν, αλλά πηγαίνουν στην κεντρική διοίκηση, αρκούν για να γίνουν υγιείς οικονομικά και να λειτουργήσουν το σύνολο των δομών καλύτερα από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Εδώ διαφωνώ πλήρως. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν έχουν διαχωρίσει όσοι ασχολούνται με τα κοινά τους διακριτούς ρόλους που έπρεπε να έχουν οι αυτοδιοικητικοί με τους πολιτικούς της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Αντιθέτως, εμπλέκονται μεταξύ τους, επειδή και οι δήμοι είναι μια μικρογραφία της Πολιτείας.
Έτσι, πολύ φοβάμαι πως εάν οι δήμοι αναλάβουν όλα όσα ζητούν, τελικά αντί να έχουμε ένα «εχθρικό» κράτος απέναντι στον πολίτη, θα έχουμε πολλαπλάσιους «εχθρούς».
Οι δήμοι θέλουν τα στρατόπεδα, επειδή θεωρούν ότι μέσω αυτών θα κερδίσουν χρήματα. Θέλουν δική τους αστυνομία (στα αμερικανικά πρότυπα), επειδή μέσω αυτής θα κερδίσουν χρήματα. Θέλουν ακόμη και τη διαχείριση των απορριμμάτων (ο κ. Πατούλης το δήλωσε μόλις χτες), επειδή θα κερδίσουν χρήματα…
Οι δήμοι επιδιώκουν –κι ας το αρνούνται με κάθε τρόπο και σε κάθε ευκαιρία- να γίνουν επιχειρηματίες, στη θέση ενός κράτους, που παριστάνει επίσης τον επιχειρηματία με τον πλέον αποτυχημένο τρόπο.
Να θυμηθώ την ΕΥΑΘ, που την ήθελαν οι δήμοι; Προφανώς όχι με τη λογική που την ήθελαν όσοι μάχονταν για να μην ιδιωτικοποιηθεί το νερό… Να δω το θέμα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, τις αστικές συγκοινωνίες, τις παραλίες…;
Πιστεύει κάποιος πραγματικά σήμερα ότι εάν εκχωρηθούν όλες αυτές οι αρμοδιότητες στους δήμους θα τα κάνουν καλύτερα από την κεντρική διοίκηση; Με ποιο επιχείρημα; Ότι γνωρίζουν τον τόπο τους και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καλύτερα από τον καθένα; Αν είναι έτσι γιατί δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε στα στοιχειώδη;
Η πραγματικότητα αποδεικνύει –δυστυχώς- το αντίθετο. Στις αρμοδιότητες που ανέλαβαν οι δήμοι δεν τα πήγαν ιδιαίτερα καλά. Να δώσω το παράδειγμα της μεταφοράς των μαθητών, που τελικά την επέστρεψαν; Να βάλω το ζήτημα της διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας τους που ρημάζει. Να πάω στο θέμα της συντήρησης των δημοτικών οδών και των φρεατίων; Δικαιολογίες και αιτίες υπάρχουν πολλές. Από την υποχρηματοδότηση μέχρι την εμπλοκή αρμοδιοτήτων. Κάποιοι αντικειμενικά δεν μπορούν γιατί δεν έχουν τα χρήματα, άλλοι επειδή θέλουν, μπορούν και δεν τους αφήνουν… Το αποτέλεσμα όμως είναι απογοητευτικό. Πολύ πιο απογοητευτικό είναι το παράδειγμα της εποχής που λεφτά υπήρχαν… Τότε –θυμηθείτε- οι δήμοι με πολύ λιγότερες αρμοδιότητες, φρόντιζαν να ξοδεύουν τα χρήματα σε έργα βιτρίνας, κάτι που καταγγέλθηκε παντοιοτρόπως.
Ακόμη κι αν οι δήμοι εισακουστούν κάποια στιγμή και επιτευχθεί η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια είναι έτοιμοι να αναλάβουν και να εκπληρώσουν όλα αυτά τα καθήκοντα που ζητούν; Ας το ξανασκεφτούν. Εμένα δεν μου εμπνέουν εμπιστοσύνη. Σωστότερα, δεν έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη μου. Ξανασκέφτομαι: η Πολιτεία τα κάνει καλύτερα; Όχι, αλλά αν είναι να μου τα τρώει και η Πολιτεία και οι δήμοι, καλύτερα να μου τα τρώει ένας…
Για να αποκτήσουμε την αποκέντρωση που θέλουμε στην Ελλάδα πρέπει να αλλάξουν νοοτροπίες δεκαετιών στην ίδια την κοινωνία. Κι αυτό δεν γίνεται με ένα νόμο. Είμαι αντίθετος με το κράτος – πατερούλη, είμαι όμως αντίθετος και με την προσθήκη άλλης μιας μορφής εξουσίας στο κεφάλι μου. Για να πεισθώ για το αγαθό των προθέσεων θέλω αναλυτικά στοιχεία για το πώς θα καταφέρουν οι δήμοι να κάνουν τη δουλειά καλύτερα από το κράτος. Μέχρι και… αναλογιστικές μελέτες θα ζητήσω…
Τάσος Τασιούλας
voria.gr