Η Αρέθουσα είναι οικισμός του Δήμου Βόλβης στα ανατολικά του Νομού Θεσσαλονίκης στη Μακεδονία. Στην απογραφή του 2011 είχε 748 κατοίκους. Επίσης με το ίδιο όνομα υπάρχει Δημοτική Ενότητα του Δήμου Βόλβης, καθώς και Κοινότητα του ίδιου δήμου, που περιλαμβάνει και τον οικισμό Λευκούδα.
Αρχαιολογία
Η αρχαία Αρέθουσα από της τις μέχρι σήμερα αρχαιολογικές μελέτες εντοπίζεται από την περιοχή της Ρεντίνας (μακεδονικά Τέμπη )μέχρι τη σημερινή κοινότητα Αρέθουσας (10 χλμ βόρεια ). Δύο χιλιόμετρα ανατολικά της σημερινής Αρέθουσας, κοντά στην περιοχή που οι ντόπιοι ονομάζουν Παλιόκαστρο, πρόσφατα αποκαλύφθηκε δάπεδο ναού του 6ου π.χ.αιώνα. Σε ακτίνα δε τριών χιλιομέτρων βρέθηκαν πολλά αρχαιολογικά ευρήματα, νομίσματα και της κλασικής περιόδου καθώς και των Βυζαντινών χρόνων. Μέχρι τα πρώτα Βυζαντινά χρόνια η αρχαία Αρέθουσα εντοπίζεται 10 χιλιόμετρα νότια της σημερινής κοινότητας κοντά στον ποταμό Ρηχίου μεταφέρει από τις περιοχές Αρέθουσας και Στεφανινών από τους πρόποδες δηλαδή των Κερδυλίων. Η μετάθεση της Αρέθουσας στη σημερινή της θέση πιθανολογείται στα Βυζαντινά χρόνια όταν μετά από αλλεπάλληλες επιδρομές και καταστροφές οι κάτοικοι για λόγους ασφαλείας μετοίκισαν κοντά στους πρόποδες των Κερδυλιών.
Ιστορία
Η αρχαία Αρέθουσα ιδρύθηκε από Βοιωτούς ή από Χαλκιδείς στην είσοδο της κοιλάδας κοντά στη σημερινή Ρεντίνα. Η περιοχή αναφέρεται από τον Θουκιδίδη όταν ο Βρασίδας βάδιζε κατά της Αμφίπολης. Η περιοχή ήταν εύφορη είχε ναυπηγήσιμη ξυλεία, καθώς και μεταλλεία χρυσού και αργύρου.Ο Περικλής, κατά προτροπή του Δημοσθένη, έστειλε 2.000 αποίκους έτσι ώστε η Αθήνα να έχει προσβάσεις στον πλούτο της περιοχής. Η αρχαία Αρέθουσα αναφέρεται μεταξύ των σύμμαχων πόλεων των Αθηνών που πλήρωναν φόρο στο ταμείο της συμμαχίας. Από τον Αριστοτέλη {Πολιτικά 3.8.13.} αναφέρεται ότι ο Βασιλιάς της Μακεδονίας Αρχέλαος φιλοξενούσε την Αρέθουσα τον τραγικό ποιητή Ευριπίδη. Ο Ευριπίδηςκατασπαράχτηκε από σκυλιά και ετάφη στην Αρέθουσα με βασιλικές τιμές. Διασώθηκε το επίγραμμα που χαράχθηκε στον τάφο του Ευριπίδη {Ανθολογία, Ελληνικά 7,51} και αναγράφεται τα εξής Ου σε κυνών γένος είλ ‘Ευριπίδη, ουδέ γυναικός οίστρος, τον σκοτίης Κύπριδος αλλότριον, Αλλ Αίδης και γήρας υπαί Μακέτη δ’ Αρεθούση Κείσαι, εταιρεί η τίμιος Αρχέλεω Σον δ’ου τούτον εγώ τίθεμαι τάφον αλλά του Βάκχου βήματα και σκηνάς ενβάδι πειθόμενας. Κενοτάφιο του Ευριπίδη αναγέρθηκε στην Πέλλα και στην Αθήνα, ενώ το σώμα του ποιητή αναπαύθηκε για πάντα στην Αρέθουσα το 407–6 π.χ Στην περιοχή της Αρέθουσας ο Αριστοτέλης ίδρυσε την περίφημη σχολή του όπου αργότερα η Ολυμπιάδα εμπιστεύθηκε την ανατροφή του Αλεξάνδρου μακριά από τους κινδύνους του παλατιού της Πέλλας. Ήδη από τα Βυζαντινά χρόνια η Αρέθουσα μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η περιοχή ονομαζόταν Μασλάρ, από τα τουρκικά αμά—σουλάρ, που σημαίνει, τα ωραία και πολλά νερά που τρέχουν.