Από 21 – 23 Μαΐου τα Αναστενάρια του Λαγκαδά

Κάθε χρόνο στη γιορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης αναβιώνει στην πόλη του Λαγκαδά για τρεις ημέρες, το έθιμο της πυροβασίας, τα Αναστενάρια.

Η Παράδοση

Σύμφωνα με την παράδοση, όταν κάποτε ξέσπασε φωτιά στην εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο χωριό Κωστί της Θράκης, οι κάτοικοι αψηφώντας τον κίνδυνο μπήκαν στον ναό για να σώσουν τις ιερές εικόνες, με την βοήθεια των οποίων βγήκαν ανέπαφοι από τις φλόγες. Οι Αναστενάρηδες τιμούν αυτό το θαύμα κάθε χρόνο, περπατώντας οι ίδιοι πάνω στην φωτιά.

Η ιστορία

Τα αναστενάρια αρχικά γίνονταν από Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους της Βορειοανατολικής Θράκης. Με την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, οι Αναστενάρηδες εγκαταστάθηκαν στον Ελλαδικό χώρο, κυρίως στην Μακεδονία σε περιοχές γύρω από την Θεσσαλονίκη.

Το τελετουργικό

Οι Αναστενάρηδες έχουν ως ανώτατο αρχηγό τους το “Αναστενάρι” το εικόνισμα του Αγίου και ανώτατο ιεράρχη τους τον Αρχιαναστενάρη. Οι εικόνες που κουβαλούν μαζί τους, είναι οι λεγόμενες “χάρες” ή “παππούδες” και διατηρούνται σε υφασμάτινη θήκη που λέγεται “ποδιά”, από την οποία κρέμονται αφιερώματα. Στο σπίτι του Αρχιαναστενάρη, το “κονάκι” φυλάσσονται τα “αμανέτεια”, μαντήλια που θεωρούνται ιερά.

Ο χορός των Αναστενάρηδων, σε όλη την διάρκεια του εθίμου μπορεί να διαχωριστεί σε τρεις φάσεις: πριν την πυροβασία, κατά το ξεκίνημα και κατά την επιστροφή από την πυροβασία.

Κορύφωμα του εθίμου είναι ο χορός πάνω στα αναμμένα κάρβουνα που φανερώνει την επαφή με την φωτιά και την συμφιλίωση με τον φόβο που απορρέει από την επαφή με αυτό το στοιχείο. Αυτή η επαφή μπορεί να υποκατασταθεί και από άλλες κινήσεις του Αναστενάρη, όπως για παράδειγμα το πιάσιμο και το παίξιμο με τα αναμμένα κάρβουνα.

Γύρω από την κεντρική εκδήλωση του δρώμενου, την επαφή δηλαδή με την φωτιά, εκδηλώνονται και άλλες τελετουργίες απαραίτητες για να δημιουργήσουν το κατάλληλο κλίμα : το σφάξιμο του μαύρου πρόβατου και το ξενύχτι στο κονάκι (σπίτι) του Αρχιαναστενάρη,