Δ. Γαλαμάτης: «Ελληνικό αβγό: πώς θα γίνει το δικό μας success story»

Μπορεί το ελληνικό αβγό να είναι το μεγάλο επιχειρηματικό success story; Αξίζει η επένδυση; Υπάρχουν προοπτικές στον κλάδο της αβγοπαραγωγού ορνιθοτροφίας; Στα ερωτήματα αυτά, δίνοντας μια συνολική εικόνα του κλάδου, απαντάει ο κτηνίατρος του ΑΠΘ, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Εργαστήριο Ζωοτεχνίας του τμήματος Κτηνιατρικής του ΑΠΘ, Δημήτρης Γαλαμάτης.

Ο κ. Γαλαμάτης, που είναι γνωστός για την πολιτική δραστηριότητά του, καθώς διατέλεσε βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης και δήμαρχος Βόλβης στο παρελθόν, ενώ σήμερα είναι μέλος της Πολιτικής Επιτροπής της ΝΔ, έχει και πλούσιο επιστημονικό έργο, με σημαντική εξειδίκευση, ερευνητική και μελετητική δουλειά σχετικά με το ελληνικό αβγό.

Η μελέτη που πραγματοποίησε άλλωστε στο πλαίσιο του διδακτορικού του για τη χρήση συγκεκριμένων αρωματικών φυτών στην εκτροφή των ορνίθων και τις θετικές επιπτώσεις στην ποιότητα του αβγού που παράγουν είχε τύχει ευρείας προβολής, καθώς τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά.

Φέτος, στο πλαίσιο της Zootechnia, ο κ. Γαλαμάτης ήταν εισηγητής σε ημερίδα του ΓΕΩΤΕΕ, με θέμα «Ελληνικό αβγό: πώς θα γίνει το δικό μας success story».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Γαλαμάτης, η παγκόσμια παραγωγή αβγών την περίοδο 1983-2013 σημείωσε αύξηση 152% (από 29,3 εκατομμύρια τόνους αβγών το 1983 φτάσαμε στα 73,8 εκ. τόνους αβγών το 2013).

Ωστόσο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση η αύξηση την ίδια περίοδο ήταν μόλις 4% (από 6,78 εκ. τόνους στους 7,05 εκ. τόνους).

Στην Ελλάδα τα στοιχεία είναι απογοητευτικά. Το ίδιο διάστημα (1983-2013) καταγράφηκε μείωση και μάλιστα πολύ μεγάλη στην εγχώρια αβγοπαραγωγή. Από 125 χιλιάδες τόνους αβγών που παρήγαγε η χώρα μας το 1983, πέσαμε στους 103 χιλιάδες τόνους αβγών. Η μείωση είναι σε ποσοστό 17,6%, κάτι που καταδεικνύει έναν κλάδο που… μαραζώνει.

Δυνατά σημεία και αδυναμίες

Κι όμως, το ελληνικό αβγό έχει προοπτική, έχει δυνατά σημεία, που μπορούν να δώσουν διέξοδο για μια επιχειρηματική – επενδυτική άνθιση. Όπως έχει και αδυναμίες.

«Η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες χώρες όσον αφορά στις ειδικές εκτροφές. Έχουμε ευνοϊκές εδαφοκλιματικές συνθήκες, πλούσιους φυσικούς πόρους σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές, μεγάλη ποικιλία (περίπου 1.600) ενδημικών και αυτοφυών φυτών που χρησιμοποιούνται σε παραγωγή προϊόντων καινοτομίας (αρωματικά), αναπτυγμένο το παλιό μεσογειακό πρότυπο, ερευνητική πρωτοπορία και πιστοποιημένες ευρεσιτεχνίες, όπως για παράδειγμα της Κτηνιατρικής του ΑΠΘ για τα αβγά ω3, τη χρήση αρωματικών φυτών στην εκτροφή κτλ.», εξήγησε ο κ. Γαλαμάτης.

Ως αδυναμίες, ο κ. Γαλαμάτης επισημαίνει:

-Απουσία οργάνωσης των επαγγελματιών του κλάδου.

-Έλλειψη κανόνων στην αγορά του αβγού.

-Απουσία θεσμικού πλαισίου για τον έλεγχο της αγοράς και την αποφυγή στρεβλώσεων (ελληνοποιήσεις).

-Μη αξιοποίηση νέων τεχνολογικών προτύπων, αποτελεσμάτων έρευνας και καινοτομίας, λόγω της δυναμικής του κλάδου μέσω της συμβατικής παραγωγής.

-Ολιγωρία εκ μέρους της Πολιτείας σε αντιμετώπιση υγειονομικών κινδύνων (γρίπη πτηνών).

Στοιχεία

Η σήμανση των αβγών γίνεται στη βάση ενός συγκεκριμένου συστήματος, που καταδεικνύει το σύστημα εκτροφής, τη χώρα προέλευσης και τον κωδικό της μονάδας παραγωγής κάθε αβγού.

Οι έξι μεγαλύτερες αβγοπαραγωγές χώρες της ΕΕ το 2012 ήταν Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Ελλάδα διαθέτει 5.328.145 αβγοπαραγωγές κότες, με τις βιολογικές να είναι 127.549 (ποσοστό 2,4%).

Το αβγό, τονίζει ο κ. Γαλαμάτης, χαρακτηρίζεται «τρόφιμο ιδιαίτερου διατροφικού ενδιαφέροντος».

Ποια είναι τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν; Σύμφωνα με τον κ. Γαλαμάτη: Τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει καθιστά θεμελιώδη το ρόλο του, πέρα από τη βασική διατροφή. Γι αυτό και προτείνεται η προώθησή του ως «λειτουργικό τρόφιμο» γιατί προσφέρει: μέτρια πηγή θερμίδων, πρωτεΐνη άριστης ποιότητας, μεγάλη γαστρονομική ευελιξία και  υψηλά ποσοστά λιποδιαλυτών ενώσεων. Το αβγό επίσης:

-Προστίθεται στη διατροφή ανθρώπων όλων των ηλικιών και σε διαφορετικά στάδια της ζωής

-Είναι σημαντικό στη διατροφή ατόμων που κινδυνεύουν από την πρόσληψη χαμηλών ποσοστών θρεπτικών συστατικών (ηλικιωμένοι, έγκυες, παιδιά)

-Είναι οικονομικό (φτηνό) προϊόν

-Δεν έχει περιορισμούς χρήσης για θρησκευτικούς λόγους (μπορεί να καταναλωθεί σε όλο τον κόσμο).

Αβγό: Μύθοι και Αλήθειες

Την περίοδο 1960-2010 το αβγό θεωρήθηκε «αμφιλεγόμενη διατροφική πρόταση» και όπως τονίζει ο κ. Γαλαμάτης «οι καταναλωτές είτε δεν αγοράζουν, είτε αγοράζουν σπάνια αβγά».

Η αντίληψη αυτή στηρίχτηκε στην περιεκτικότητα του αβγού σε κορεσμένα λιπαρά οξέα και χοληστερόλη και τελικά στην πιθανή συσχέτισή του με καρδιαγγειακά νοσήματα.

Από το 2010 όμως μέχρι σήμερα υποχώρησε η άποψη αυτή και ο κόσμος πια ρωτά πόσα αβγά μπορεί να τρώει σε ημερήσια βάση. Οι επιστημονικές απόψεις διίστανται, για τον αριθμό της ημερήσιας κατανάλωσης αβγών…

Και η στάση του καταναλωτή; Ο κ. Γαλαμάτης σημειώνει ότι «οι καταναλωτικές συνήθειες έχουν αλλάξει. Τα φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα κατακτούν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο καταναλωτών . Υπάρχει πλέον αυξανόμενη ανησυχία για το περιβάλλον και την υγεία από τους πολίτες. Υπάρχει επίσης ενδιαφέρον για τη σχέση μεταξύ της διατροφής, της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος, ενώ δίνουν μεγάλη σημασία στο σύστημα εκτροφής όταν αγοράζουν αυγά και είναι πρόθυμοι να πληρώσουν για αυτά, όταν προέρχονται από συστήματα που είναι φιλικά στην ευζωία των ορνίθων. Η πεποίθηση πως τα αυγά αυτά είναι πιο ποιοτικά, πιο υγιεινά, με λιγότερες θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά οξέα, ενώ η πραγματική τους αξία τελικά, αντανακλάται στην αυξημένη θρεπτική τους αξία».

Σύγχρονες τάσεις της αγοράς

Η προοπτική ανάπτυξης των αυγών από τις ειδικού τύπου εκτροφές προκύπτει και από την αντίδραση της αγοράς, στις προσεγγίσεις του καταναλωτικού κοινού, σε σχέση με την ποιότητα των αυγών, εξηγεί ο κ. Γαλαμάτης.

Στοιχεία για τις σύγχρονες τάσεις της διεθνούς αγοράς σε σχέση με το αβγό είναι ενδεικτικά:

-Ηνωμένο Βασίλειο: μεγάλη εταιρεία παρασκευής κέικ, βραβεύτηκε το 2011, γιατί χρησιμοποιεί αποκλειστικά αβγά ελεύθερης βοσκής.

-Αυστρία: όλα τα σούπερ μάρκετ (με μικρές εξαιρέσεις) έπαψαν να πωλούν αβγά που προέρχονται από κλωβοστοιχίες.

-Ολλανδία: πολλοί λιανικοί πωλητές πωλούν μόνο αβγά ελεύθερης βοσκής.

-Βέλγιο: τρία σούπερ μάρκετ, δεν πωλούν πλέον αβγά που προέρχονται από κλωβοστοιχίες.

-Αυστραλία: οι δύο μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ αποσύρουν από τα ράφια τους, όλα τα αβγά συμβατικών κλωβοστοιχιών από το 2018.

-Μεγάλη πολυεθνική στο χώρο της εστίασης (McDonalds) έχει ήδη ανακοινώσει, ότι από το τέλος του 2017, όλα τα προϊόντα της θα παρασκευάζονται με αβγά 100% ειδικών εκτροφών.

-Άλλη πολυεθνική στο χώρο της παραγωγής τροφίμων (Nestlé), ανακοίνωσε ότι όλοι οι συνεργαζόμενοι μαζί της παραγωγοί αβγών, στρέφονται προς την κατεύθυνση πλήρους εξάλειψης των κλωβοστοιχιών.

Το μερίδιο των αβγών βιολογικών εκτροφών στο σύνολο πωλήσεων των βιολογικών προϊόντων αρχίζει και γίνεται σημαντικό κι έτσι ένα από τα «success stories» σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι τα αβγά βιολογικών εκτροφών.

Στη Γαλλία το μερίδιο των αβγών βιολογικών εκτροφών στο σύνολο των πωλήσεων βιολογικών προϊόντων είναι 20,6%, στην Αυστρία 18,3%, στη Γερμανία 13,9%, στην Ολλανδία 12,7%, στη Φινλανδία 12% και στο Βέλγιο 9,9%.

Στην Ελλάδα η βιολογική αβγοπαραγωγή είναι μόλις στο 2,4% της αβγοπαραγωγής συνολικά, ενώ το 94% προέρχονται από όρνιθες σε κλωβούς και μόλις το 6% εκτός κλωβών. Τα αβγά από όρνιθες ελευθέρας βοσκής είναι μόλις 0,7% και του αχυρώνα 2,9%.

Προοπτικές

Τα στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι το αβγό έχει προοπτικές, σύμφωνα με τον κ. Γαλαμάτη, συνοψίζονται στα εξής:

-Πρόκειται για υψηλής βιολογικής αξίας τρόφιμο.

-Η ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, η ανάγκη για παραγωγή φτηνής και υψηλής ποιότητας πρωτεΐνης ζωικής προέλευσης και η κρίση επάρκειας τροφίμων.

-Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ηλικίας άνω των 60 ετών θα ζουν στον πλανήτη μετά το 2020.

-Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με το φορτωμένο ημερήσιο πρόγραμμα, το λίγο χρόνο για μαγείρεμα στο σπίτι, την αύξηση της κατανάλωσης προμαγειρεμένων και επεξεργασμένων τροφίμων (το αβγό είναι ένα από τα πιο κοινά συστατικά τους).

-Η πίεση των καταναλωτών και η στροφή της αγοράς σε ειδικές κατηγορίες αβγών.

Σε ό,τι αφορά ειδικά στο ελληνικό αβγό, ο κ. Γαλαμάτης θεωρεί ότι «μπορεί να γίνει το δικό μας success story. Για να γίνει όμως αυτό υπάρχουν προαπαιτούμενα. Οι θεσμικές παρεμβάσεις για τον έλεγχο της αγοράς (έλεγχοι, ισοζύγια) είναι αναγκαίες. Όπως επίσης, τα επικαιροποιημένα σχέδια αντιμετώπισης υγειονομικών κινδύνων, η οργάνωση των επαγγελματιών του κλάδου, οι συνέργειες ερευνητικών ιδρυμάτων, παραγωγών και εμπόρων, η αξιοποίηση ερευνητικών δεδομένων και η εκπαίδευση των παραγωγών».

voria.gr