Οικολογική καταστροφή της λίμνης Κορώνιας. Σειρά έχει η Βόλβη

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία», οι επιστήμονες κρούουν το κώδωνα του κινδύνου για τη λίμνη Βόλβη, καθώς η ποιότητα των νερών της χαρακτηρίζεται «μέτρια» και η στάθμη έχει πέσει κατά περίπου ένα μέτρο.
Καταγράφηκαν φαινόμενα ψόφιων ψαριών και οστρακοειδών.
Τα στοιχεία των επιστημόνων παρουσιάστηκαν σε ημερίδα του ΑΠΘ.

Σύμφωνα με αυτά :
«Η έντονη γεωργική δραστηριότητα έχει ως αποτέλεσμα υψηλές περιεκτικότητες θειικών σε όλη την πεδινή έκταση, με το βόρειο κομμάτι της Εγνατίας να επιβαρύνεται και από νιτρικά. Η κατάσταση των υπογείων υδάτων χαρακτηρίζεται επιβαρυμένη και χρειάζεται να ληφθούν μέτρα ορθής γεωργικής πρακτικής, συστηματική παρακολούθηση και καταγραφή της ποιότητας», αναφέρει μελέτη του Γιάννη Ζαμπούρ.

«Για πρώτη φορά έγινε καταγραφή λιμναίου χιονιού (σ.σ. φαινόμενο που συνδέεται με διαταραχή στην κυκλοφορία του νερού) στη λίμνη Βόλβη, τον Αύγουστο. Η ποιότητα του νερού της λίμνης με συνδυασμό των παραμέτρων του φυτοπλαγκτού εκτιμάται μέτρια», επισημαίνει άλλη μελέτη που εκπόνησε η Ευαγγελία Χαραλάμπους.

«Τα νερά της λίμνης που απορρέουν επιφανειακά μέσω του Ρήχιου ποταμού προς τη θάλασσα καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά του. Βάσει των αποτελεσμάτων έγινε φανερή η σημασία διατήρησης της επιφανειακής υδατικής
συνέχειας μεταξύ της λίμνης Βόλβης και του ποταμού Ρήχιου», γράφει στη μελέτη του ο Γιώργος Εμφιετζής.

«Ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό των αγροτών αναγνωρίζει πως η κατασπατάληση του νερού που γίνεται στον τομέα της γεωργίας επιδεινώνει το πρόβλημα της ποσοτικής υποβάθμισης των νερών», τονίζεται από τη Δήμητρα Λαζαρίδου.

Με στόχο την ευρωπαϊκή οδηγία για την καλή κατάσταση των υδατικών συστημάτων το 2015, προτείνονται:

-Διατήρηση και βελτίωση της ανανέωσης του νερού μέσω εισροών.
-Διατήρηση και βελτίωση της απορροής μέσω του Ρήχιου ποταμού.
-Βελτίωση του τροφικού πλέγματος, δηλαδή μείωση των πλαγκτοφάγων ψαριών στη λίμνη

Ιστορία
H Λίμνη Βόλβη είναι μια εύτροφη λίμνη. Μπορεί να χαρακτηρισθεί ως οικολογικά σταθερό σύστημα την τελευταία εικοσαετία με προβλέψιμα γεγονότα δυναμικής φυτοπλαγκτού σε αντίθεση με τη Λίμνη Κορώνεια, η οποία είναι ένα ασταθές σύστημα με μεταπτώσεις και υπόβαθρο τελευταίου σταδίου διαδοχής μιας λίμνης. Στη Λίμνη Βόλβη τη θερμή περίοδο του έτους έχει παρατηρηθεί αύξηση ανεπιθύμητων πλαγκτικών κυανοβακτηρίων»…

Εκτός από τα θερμοκήπια αυξάνονται και τα «κανονάκια» του ποτίσματος, ενώ τρία μεγάλα αρδευτικά και δύο μικρότερα τροφοδοτούνται από αυτήν. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα νερά της επηρεάζονται από την υπόγεια σύνδεσή της με την Κορώνεια. Επιπλέον, η λαθροαλιεία βρίσκει πεδίο δόξης λαμπρό καθώς «στους 30 επαγγελματίες ψαράδες», όπως λέει ο πρόεδρος του Αλιευτικού Συνεταιρισμού της Βόλβης κ. Κανάκης Γιαννακόπουλος, «αντιστοιχούν 200 παράνομοι».

«Κάποτε από τη Βόλβη ζούσε όλη η περιοχή. Τώρα η κατασκευή της Εγνατίας Οδού φέρνει πιο κοντά τους επισκέπτες. Δεν υπήρξε όμως ποτέ μια συγκεκριμένη πολιτική, ένα σχέδιο αξιοποίησης για τη λίμνη», επισημαίνει ο Γ. Καδάς, ένας από τους κατοίκους της περιοχής.

Η τουριστική αξιοποίησή της με πλοιάρια, η παραλίμνια ζώνη οικολογικών καλλιεργειών, ξενοδοχειακές μονάδες, πλωτά λιμάνια, είναι μερικά από τα θέματα που πέφτουν συχνά στο τραπέζι, όπου οι κάτοικοι ανάμεσα στα άλλα διερωτώνται πού «κόλλησε» η δημιουργία των μονάδων βιολογικού καθαρισμού των παραλίμνιων χωριών (τέτοια μονάδα διαθέτει μόνο η Νέα Μάδυτος).

Υπάρχουν άραγε μηχανισμοί που θα βρουν τη «χρυσή τομή» ανάμεσα στην ανάπτυξη, στην αλιεία, στη γεωργία και στην προστασία – διατήρηση του βιότοπου;

Ο νεοσυσταθείς πάντως Φορέας Διαχείρισης βρίσκεται στο ίδιο στάδιο αναμονής που βρίσκονται όλοι σχεδόν οι φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών της χώρας, ενώ οι αρνητικές επιπτώσεις συσσωρεύονται σαν τα σαπισμένα καλάμια στις όχθες της, κάνοντας τη Βόλβη να φοβάται ότι μια μέρα θα γίνει… Κορώνεια.

Πριν από 3 – 4 δεκαετίες η λίμνη ήταν μεγαλύτερη. Η όχθη της έφτανε στα μισά των χωριών που σήμερα βρίσκονται χτισμένα γύρω της.

«Το ’55», μας λέει ο αγρότης Σάββας Καρασαββίδης από το Σοχό που κατεβαίνει στη λίμνη την άνοιξη για να περιποιηθεί τις ελιές, «εδώ που σήμερα είναι το χωράφι μου -200 μέτρα από την όχθη- το νερό έφτανε το ένα μέτρο».

Χρόνο με το χρόνο, λόγω της εκμετάλλευσης των νερών που καταλήγουν σ’ αυτήν αλλά και της αυξημένης χρήσης από τους γύρω οικισμούς, η στάθμη τις δύο τελευταίες δεκαετίες έπεσε δραματικά. Τα τελευταία δύο χρόνια που η Φύση «αναγέννησε» με εντατικές βροχές την Κορώνεια, η Βόλβη αύξησε και αυτή τον όγκο των νερών της χωρίς όμως να καλύπτει την έκταση που είχε πριν από τη δεκαετία του ’80. Η άνοδος της στάθμης αποτελεί το πιο αισιόδοξο μήνυμα, αλλά ίσως και το μόνο ενθαρρυντικό σημάδι στη διαρκή συσσώρευση αμφιβολιών για το μέλλον της.

Τα τελευταία χρόνια, ξεφύτρωσαν περιμετρικά της λίμνης δεκάδες θερμοκήπια, σηματοδότες μιας εντατικής γεωργικής εκμετάλλευσης των παρόχθιων περιοχών που όλοι εύχονται να μην έχει τα αποτελέσματα της Κορώνειας.

Οικολογία
Στο υδάτινο οικοσύστημα της λίμνης Βόλβης υπάρχουν καταγεγραμμένα 336 είδη φυτών, 200 είδη πουλιών, 23 είδη ψαριών, τρία εκ των οποίων είναι μοναδικά στον κόσμο, όπως η λιπαριά. Απολαύστε μια βόλτα γύρω από τη λίμνη και ζήστε από κοντά μια μοναδική εμπειρία ανακάλυψης.

Η λίμνη Βόλβη διαθέτει πλούσια ιχθυοπανίδα της περιλαμβάνει 24 είδη ψαριών ανάμεσά τους το ψάρι λιπαριά που είναι ενδημικό της λίμνης και δεν συναντάται σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Επίσης ιδιαίτερα σπάνια είναι τα ψάρια γκελάρτσα και λακόψαρο ή τυλινάρι. Η λίμνη Βόλβη είναι ένας από τους 11 ελληνικούς υγροτόπους που προστατεύονται από τη Συνθήκη Ramsar.

Δραματική μείωση της ιχθυοπανίδας τα τελευταία χρόνια στη λίμνη Βόλβη, εξαιτίας της λαθραλιείας, ενώ η παραγωγή των ψαριών της λίμνης ανέρχεται ετησίως σε 50 με 60 τόνους, όταν στο παρελθόν έφτανε τους 1.000 τόνους. Επιπλέον, δραματικά συρρικνώθηκε και ο αριθμός των επαγγελματιών αλιέων της περιοχής που ζουν από την παραγωγή των λιμνίσιων ψαριών, αφού αυτοί ανέρχονται μόλις σε 25 άτομα από περίπου 50 που ήταν τα προηγούμενα χρόνια.

Σχηματισμός – ονομασία

Εκατομμύρια χρόνια πριν, η Λίμνη Βόλβη μαζί με την Λίμνη Κορώνεια και όλη τη λεκάνη της Μυγδονίας, αποτελούσαν μία μεγάλη λίμνη. Οι γειτονικές αυτές λίμνες είναι ότι απέμεινε από τότε.

Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση Βόλβη ήταν το όνομα νύμφης η οποία με τον Ηρακλή απέκτησαν έναν γιό τον Όλινθο. Απ’ αυτή πήρε το όνομά της η λίμνη Βόλβη.

Πολιτισμός

Η πεζοπορία συνεχίζεται μέχρι την όχθη της λίμνης, όπου έχει κατασκευαστεί δασικό φυλάκιο. Πριν φτάσουμε εδώ, παρατηρούμε τις πρόσφατες παρεμβάσεις που έγιναν με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την προστασία και ανόρθωση του σπάνιου αυτού δάσους. Επειδή η πεζοπορία δεν είναι δυνατή κατά μήκος της ακτής της λίμνης, ακολουθούμε τη δασική οδό, που διασχίζει διαμπερώς την έκταση του δάσους. Αυτό έχει μικτή σύνθεση (πλατάνια, λεύκες, ιτιές, σκλήθρα). Καλύπτει περί τα 450 στρέμματα και παρά τις ανθρωπογενείς πιέσεις που συνεχίζει να δέχεται (κυρίως βόσκηση, αλλά και περιορισμένες υλοτομίες και εκχερσώσεις), διατηρεί υψηλή βιοποικιλότητα. Λέγεται ότι πολλά αρπακτικά – μέχρι και μεγάλοι αετοί – ζούσαν παλιότερα και φώλιαζαν εδώ. Σήμερα, με εξαίρεση ίσως το ξεφτέρι, το βραχοκιρκίνεζο ή το σαϊνι, για τα οποία υπάρχουν ορισμένες πιθανότητες να φωλιάζουν, όλα τα είδη των αρπακτικών (φιδαετοί, νανογέρακα, σφηκιάρηδες), συναντιούνται περιστασιακά να κυνηγούν στα ξέφωτα, στα χωράφια και στις παρυφές της λίμνης.

Γεωγραφία

Η σημερινή γεωμορφολογία του χώρου διαμορφώθηκε πριν από 1,8 εκατομμύρια έτη (κατώτερο Πλειστόκαινο), όταν ρήγματα στην προμυγδονική λεκάνη προκάλεσαν τη Βύθιση της. Κατ’ αυτόν τον τρόπο διακόπηκε η επικοινωνία της με τη θάλασσα και δημιουργήθηκε μια μεγάλη λίμνη, που δεν διατηρήθηκε για πολύ. Διαβρωτικές και τεκτονικές διεργασίες στην κοιλάδα της Ρεντίνας, διοχέτευσαν τα νερά της στον Στρυμονικό Κόλπο. Όσος υδάτινος όγκος παρέμεινε, περιορίστηκε στα βαθύτερα σημεία της λεκάνης σχηματίζοντας τις δύο μικρότερες λίμνες που βλέπουμε σήμερα .

Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Αρμάογλου Εβίτα , Λάγιου Νεφέλη , Κοκκίνη Έλενα

greeklakes.wikispaces.com