Ο Δήμαρχος σε ρόλο Διεκδικητή, Εργολάβου, Παρόχου υπηρεσιών, Οραματιστή.( Μέρος 1ο)

1. Εισαγωγή :
Στην Ελλάδα σήμερα βρισκόμαστε στο επίκεντρο μιας οικονομικής κρίσης που έχει επηρεάσει τη ζωή των πολιτών αλλά  και των θεσμικών τους εκφράσεων όπως η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σε μια περίοδο που οι πόροι είναι περιορισμένοι οι πόλεις είναι υποχρεωμένες να ανακαλύπτουν νέες πηγές εισροής εισοδημάτων αξιοποιώντας όλα τα ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά τους. Η συζήτηση για μια νέα ανταγωνιστικότητα των πόλεων κρίθηκε αναγκαία όταν στο τέλος της 10’ς του ’70 , αρχές της δεκαετίας 80’ς πολλές Αμερικανικές και Ευρωπαϊκές πόλεις είδαν σταδιακά την παραγωγική διαδικασία τους να μεταφέρεται στην Ασία και να χάνουν τη βιομηχανική τους ταυτότητα. Οικονομικοί πόροι, θέσεις εργασίας, εξειδικευμένο προσωπικό άρχισαν να μειώνονται με πολλαπλές επιπτώσεις στη ζωή των κατοίκων και των ασκούμενων πολιτικών.

Σε μια προσπάθεια ανάκτησης της  ανταγωνιστικότητας χρησιμοποιήθηκαν κυρίως δυο εργαλεία. Η οικονομική ελκυστικότητα και η βελτίωση της ποιότητας του αστικού χώρου (Boyle & Rogerson, 2001). Χρησιμοποιήθηκαν οι αστικές αναπλάσεις (όπως στα Docklands στο Λονδίνο, στα έργα του Μιτεράν στο Παρίσι, στις αναπλάσεις στο Μιλάνο κά), τα μεγάλα γεγονότα όπως η διοργάνωση Ολυμπιακών αγώνων και η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, χρησιμοποιήθηκε η Αρχιτεκτονική για τη δημιουργία τοπόσημων  για την αύξηση της ελκυστικότητας. Αν τα κελύφη αυτά είχαν και ουσία όπως το μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο απογείωσαν την πόλη.

Στην πορεία έγινε αντιληπτό ότι καμιά πόλη δεν μπορεί να τα καταφέρει σε όλα. Στη εποχή μας  δεν έχουμε μια σταθερή και άκαμπτη ιεραρχία πόλεων (εκτός ίσως στις λεγόμενες παγκόσμιες πόλεις) αλλά πολλές ευέλικτες ιεραρχίες που εξαρτώνται από την απόδοση των πόλεων σε διαφορετικούς τομείς και δραστηριότητες (CEC, 1992:14). Δηλαδή από τις εξειδικεύσεις. Επιτυχημένη οικονομία είναι η εξειδικευμένη οικονομία.

Στα πλαίσια αυτής της εξειδίκευσης αναπτύχθηκαν διάφορες έννοιες όπως η ανοικτή πόλη, η δημιουργική πόλη, η έξυπνη πόλη, η βιώσιμη πόλη κά.Δηλαδή η στρατηγικά σχεδιασμένη εξειδίκευση των πόλεων χρησιμοποιείται ως εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της πόλης με στόχο τη βελτίωση της ζωής των πολιτών, την προσέλκυση κεφαλαίων, επιχειρήσεων και εξειδικευμένου προσωπικού.

2. Ο  πρωταγωνιστικός ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι υποχρέωση των τοπικών αρχών και κυρίως της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το θεσμικό πλαίσιο της Τοπικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα έχει παραχωρήσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μικρότερο αριθμό αρμοδιοτήτων σε σχέση με την Ευρώπη όμως το τελευταίο διάστημα οι αρμοδιότητες έχουν αυξηθεί και μάλλον αργά αλλά σταθερά θα συγκλίνουμε με τα Ευρωπαϊκά δεδομένα.

Άρα ο ρόλος της Τοπικής αυτοδιοίκησης είναι καθοριστικός για τη χάραξη της στρατηγικής μιας πόλης ή μιας ολόκληρης περιοχής.
Τρεις κύριες φάσεις έχει γνωρίσει μέχρι τώρα η Τοπική Αυτοδιοίκηση μετά την μεταπολίτευση.
Στην πρώτη φάση οι Δήμαρχοι διεκδικούσαν πόρους και αρμοδιότητες από το κράτος. Σχεδόν δεν διέφεραν από ένα πρόεδρο Εργατικού Κέντρου ή μιας ομοσπονδίας. Είχαμε το πρότυπο του Δημάρχου διεκδικητή.

Στη δεύτερη φάση σταδιακά υπήρξε παραχώρηση αρμοδιοτήτων και πόρων, διαχείριση των Κοινοτικών πλαισίων. Τότε δόθηκε βάρος στις υποδομές και στα Τεχνικά έργα και παρουσιάστηκε το πρότυπο του Δημάρχου Εργολάβου.

Δύο παράγοντες καθορίζουν τις σημερινές προτεραιότητες των Δήμων (Τρίτη φάση).
1. Η μείωση των διαθέσιμων πόρων
2. Οι αυξημένες αρμοδιότητες που έχουν συγκεντρώσει μέσω των διοικητικών μεταρρυθμίσεων
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω οι Δήμαρχοι είναι υποχρεωμένοι να δουλέψουν σε δύο επίπεδα.
Το πρώτο είναι η ορθολογική διαχείριση αρμοδιοτήτων  και πόρων. Δηλαδή :
Α. Να δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην ποιοτική και αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών. Για παράδειγμα :
Επιτυχημένη αποκομιδή και διαχείριση των σκουπιδιών, εύρυθμη λειτουργία  κοινωνικών υπηρεσιών, Παιδικών σταθμών , πολιτιστικών οργανισμών, αθλητικών κέντρων κά, συνέχιση της λειτουργίας του προγράμματος «βοήθεια στο σπίτι», ανάπτυξη υπηρεσιών στήριξης του πρωτογενούς τομέα.
Β. Να εκμεταλλεύονται με το καλύτερο δυνατό τρόπο τις σχετικά μικρές Εθνικές και Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις

Η εστίαση της προσοχής στην παροχή υπηρεσιών ανακουφίζει τους κοινωνικά αδύναμους και δημιουργεί μαζί με την δράση των εθελοντικών οργανώσεων ένα πλέγμα κοινωνικών παροχών και αλληλεγγύης απαραίτητο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. Αυτά όσο κι αν φαίνονται αυτονόητα, σήμερα δεν είναι.
Αυτή η στόχευση δημιουργεί ένα άλλο μοντέλο Δημάρχου, αυτό του παρόχου υπηρεσιών.

Αυτός ο Δήμαρχος θα θεωρείται επιτυχημένος από την κοινή γνώμη, μετά το πέρας της σημερινής Δημοτικής θητείας.

Το δεύτερο επίπεδο είναι ο σχεδιασμός με βάση τα ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά της ταυτότητας μιας περιοχής. Δηλαδή, πέρα από την ορθολογική διαχείριση και την στροφή προς τις υπηρεσίες ο Δήμαρχος πρέπει να ασχοληθεί με την οικοδόμηση της ταυτότητας του τόπου του, επιλέγοντας το πολύ δύο άξονες, στηριζόμενος στη μοναδικότητα των χαρακτηριστικών του και στα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα. Και επί πλέον, παραμερίζοντας τις στρεβλές αντιλήψεις του παρελθόντος, θα δημιουργήσει ένα σύστημα οργάνωσης και προβολής αυτής της ταυτότητας με κύριο στόχο να την πουλάει. Γιατί όταν ένας τόπος πουλάει, αναπτύσσεται η οικονομία και εισπράττουν όλοι. 

“Τα δημοτικά συμβούλια πρέπει να υπερβαίνουν την αποξένωσή τους από την οικονομία και να λειτουργούν σαν μια “επιχειρηματική” μονάδα η οποία κινητοποιεί το ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο μιας περιοχής για να επιτύχουν το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα σε προστιθέμενη κοινωνική αξία, σε νέο κοινωνικό πλούτο, σε εισοδήματα και απασχόληση, σε ποιότητα ζωής για τους πολίτες τους” (Μ.Ανδρουλάκης, 2006).
Όποιος Δήμαρχος δουλέψει με αυτόν τον τρόπο, θα είναι αυτός που θα ξεχωρίσει και θα τον θυμούνται στο μέλλον. Είναι ο Δήμαρχος Οραματιστής !

Στο πλαίσιο που περιγράψαμε παραπάνω, ποια είναι τα αναγκαία βήματα ενός τόπου που επιλέγει την ενδυνάμωση των ψηφιακών πολιτικών για να ισχυροποιήσει σε πρώτη φάση  την παροχή υπηρεσιών στους ποικίλους τομείς των αστικών δραστηριοτήτων και σε δεύτερη φάση ο όγκος των υποδομών και των ψηφιακών εφαρμογών να έχει ένα ικανό μέγεθος για να ισχυρισθούμε ότι έχει δημιουργηθεί ένα ισχυρό οικοσύστημα καινοτομίας στους τομείς της πληροφορικής και επικοινωνιών;

Συνεχίζεται

Μοχιανάκης Κωστής

citybranding.gr