Περίεργες ταυτίσεις στην υπόθεση Βόλβης
Την τελική κρίση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένει η Ελλάδα για την πολύκροτη υπόθεση των παράνομων κτηματογραφήσεων στους τέσσερις πρώην καποδιστριακούς δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας (Αρέθουσας και Εγνατίας – νυν Βόλβης, Βασιλικών – νυν Θέρμης και Κασσάνδρας). Η απόφαση για την επιβολή ή μη προστίμων δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ σε βάρος της χώρας επρόκειτο να ληφθεί στις 29 Ιουλίου. Μετατέθηκε όμως χρονικά, καθώς τρεις ημέρες νωρίτερα, στις 26 Ιουλίου, έγινε στις Βρυξέλλες κρίσιμη σύσκεψη όπου προσκομίστηκαν νέα στοιχεία, τα οποία η ΕΕ επιφυλάχθηκε να μελετήσει πριν να εκδώσει την τελική ετυμηγορία της.
Η σύσκεψη των Βρυξελλών κρίθηκε αναγκαία, καθώς όλο το προηγούμενο διάστημα το γραφείο της αρμόδιας επιτρόπου Ελζμπιέτα Μπιενκόφσκα είχε κατακλυστεί από πλήθος αντιφατικών πληροφοριών, εγγράφων και αποφάσεων, πολλά εκ των οποίων ήταν εξωθεσμικά και δεν εξέφραζαν την επίσημη θέση της Αθήνας. Τη συνάντηση είχαν ζητήσει και οι δύο πλευρές, προκειμένου να εκλείψουν οι παρανοήσεις και να παρουσιαστεί από την ελληνική αντιπροσωπεία η επίσημη τελική θέση της για το μείζον αυτό ζήτημα. Στη σύσκεψη εκείνη μετείχαν εκ μέρους των Βρυξελλών ο διευθυντής του γραφείου της κυρίας Μπιενκόφσκα και ο νομικός σύμβουλος της γενικής διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων και από ελληνικής πλευράς ο πρέσβης της Ελλάδας στις Βρυξέλλες, ο διευθυντής του γραφείου του υπουργού Εσωτερικών Παναγιώτη Κουρουμπλή Ανδρέας Γκουγκουλής, η γενική διευθύντρια του υπουργείου Εσωτερικών Βίκυ Γιαβή, ο νομικός σύμβουλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες και ο νομικός παραστάτης του δήμου Θέρμης.
Κύριο αντικείμενο της συνάντησης ήταν αν ένας εκ των εμπλεκόμενων δήμων στην υπόθεση των παράνομων κτηματογραφήσεων, ο δήμος Θέρμης ως καθολικός διάδοχος του δήμου Βασιλικών, συμμορφώθηκε ή όχι προς την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο το 2011 είχε κρίνει τις επίμαχες συμβάσεις παράνομες. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στον δήμο Θέρμης, επειδή ήταν ο μόνος ο οποίος προέβη σε όλες τις πράξεις ανάκλησης των παράνομων συμπληρωματικών συμβάσεων κτηματογράφησης.
Η ταύτιση με τον ανάδοχο
Παρότι οι συνολικά δώδεκα ανακλητικές πράξεις του δήμου Θέρμης και της οικείας πολεοδομίας έγιναν καθ’ υπόδειξη των προϊστάμενων αρχών (υπουργείο Εσωτερικών, αποκεντρωμένη διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης, Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης), εντούτοις σε ένα τμήμα της δημόσιας διοίκησης υπάρχει η πεποίθηση ότι ο τρόπος συμμόρφωσης του δήμου δεν ήταν ο ενδεδειγμένος. Ειδικότερα, τα στελέχη αυτά υποστηρίζουν ότι η διοίκηση του δήμου και η οικεία πολεοδομία θα έπρεπε, αντί της καθολικής ανάκλησης όλων των προηγούμενων πράξεων που κρίθηκαν παράνομες, να προχωρήσουν στη σύνταξη ενός λεγόμενου «συγκριτικού πίνακα», με τον ισχυρισμό ότι μόνο έτσι διαχωρίζεται το νόμιμο τμήμα του έργου από το παράνομο. Τη θέση αυτή υποστηρίζουν ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Κώστας Πουλάκης, ένας δύο ακόμη υπηρεσιακοί παράγοντες του ίδιου υπουργείου καθώς και η ηγεσία του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ). Περιέργως, την ίδια ακριβώς θέση διατυπώνει και η ανάδοχος εταιρεία ΓΑΙΑ ΑΕ ΜΕΛΕΤΩΝ, στην οποία είχαν ανατεθεί όλες οι παράνομες κτηματογραφήσεις!
Ο περίεργος ρόλος τους ΣΕΕΔΔ
Ειδικότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση του ΣΕΕΔΔ, το οποίο, για λόγους που δεν έχουν εξηγηθεί, μετέβαλε τη θέση του ως προς τις ενέργειες συμμόρφωσης του δήμου Θέρμης. Συγκεκριμένα, τον περασμένο Μάιο εξέδωσε πόρισμα στο οποίο αναφέρει ότι «η διεύθυνση Πολεοδομίας και το δημοτικό συμβούλιο Θέρμης δεν έχουν συμμορφωθεί ως προς τον απαιτούμενο διαχωρισμό/εκκαθάριση του νόμιμου και του παράνομου τμήματος και την αντίστοιχη τροποποίηση της δημόσιας σύμβασης». Στο ίδιο πόρισμα τονίζεται ότι «προκειμένου να επέλθει συμμόρφωση με την απόφαση του ΔΕΕ, εκκρεμεί η σύνταξη συγκριτικού πίνακα». Αυτά τον περασμένο Μάιο. Όμως ένα χρόνο νωρίτερα, και συγκεκριμένα στις 28 Απριλίου 2015, το ΣΕΕΔΔ σε εμπιστευτική αναφορά του προς τον εισαγγελέα διαφθοράς Θεσσαλονίκης Αχιλλέα Ζήση ανέφερε ρητά ότι «ο δήμος Θέρμης, διά των αρμοδίων οργάνων του, προέβη σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για την αποκατάσταση της νομιμότητας στο πλαίσιο της υποχρέωσης συμμόρφωσης της χώρας στην απόφαση του ΔΕΕ». Δηλαδή, το ίδιο σώμα (ΣΕΕΔΔ) στη διάρκεια ενός χρόνου, και χωρίς να έχει μεσολαβήσει κάποια σημαντική εξέλιξη, μετέβαλε την απόφασή του, διολισθαίνοντας προς την πλήρη ταύτιση με τη θέση που εκφράζει η ανάδοχος εταιρεία. Μάλιστα, για να αλλάξει τη γνωμοδότησή του, χρειάστηκε να αλλάξουν οι επιθεωρητές – ελεγκτές, αλλαγή για την οποία δεν δόθηκε η παραμικρή εξήγηση.
Κουρουμπλής κατά ΣΕΕΔΔ
Την ταύτιση της νέας θέσης του ΣΕΕΔΔ με τη θέση του αναδόχου διατυπώνει άλλωστε ευθέως στην επιστολή του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ίδιος ο υπουργός Εσωτερικών. Συγκεκριμένα, στην επιστολή με ημερομηνία 19 Ιουλίου 2016, ο Παναγιώτης Κουρουμπλής πιστοποιεί πως ο δήμος Θέρμης έχει πλήρως συμμορφωθεί προς την απόφαση του ΔΕΕ και αφήνει σαφείς αιχμές σε βάρος του ΣΕΕΔΔ για την περί του αντιθέτου τελευταία έκθεσή του, υπαινισσόμενος ότι αυτή ταυτίζεται πλήρως με τα συμφέροντα του αναδόχου! Συγκεκριμένα, στην επιστολή του ο κ. Κουρουμπλής αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Εφόσον στην προκειμένη περίπτωση οι υποδείξεις του ΣΕΕΔΔ (σ.σ. περί σύνταξης συγκριτικού πίνακα) ταυτίζονται, εν όλω ή εν μέρει, με τον τρόπο που ο ανάδοχος αντιλαμβάνεται την υποχρέωση προς συμμόρφωση, είναι προφανές ότι η υποδεικνυόμενη διαδικασία όχι μόνον δεν συνιστά συμμόρφωση στις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, αλλά αντιστρατεύεται ευθέως τον σκοπό αυτό και οδηγεί στην πληρωμή από την Ελληνική Δημοκρατία και από τους ΟΤΑ ποσών που, κατά τα κριθέντα από το ευρωπαϊκό δικαστήριο, δεν οφείλονται». Στην ίδια επιστολή ο υπουργός αφήνει υπονοούμενα ότι αποκρύφτηκαν από την ΕΕ προηγούμενες αντίθετες εκθέσεις του ΣΕΕΔΔ (του Φεβρουαρίου και του Απριλίου 2015) οι οποίες δικαίωναν τον δήμο Θέρμης, ενώ εστάλη προς την αρμόδια επίτροπο η τελευταία, αλλαγμένη έκθεση, με τον υπουργό να διερωτάται πώς συνέβη αυτό, παρότι η συγκεκριμένη έκθεση δεν είχε καταστεί ακόμη επίσημη.
Ο κ. Κουρουμπλής τονίζει επιπλέον στην επιστολή του ότι αυτή η τελευταία έκθεση του ΣΕΕΔΔ (121/Θ/2016) έχει ουσιαστικά ακυρωθεί, καθώς έχει αναπεμφθεί από τη γενική γραμματέα Δημόσιας Διοίκησης με πρόσφατη απόφασή της (18 Ιουλίου), στην οποία αναφέρεται ρητά ότι ο δήμος Θέρμης έχει συμμορφωθεί πλήρως και δεν απαιτείται να προβεί στη σύνταξη συγκριτικών πινάκων όπως υποδείκνυε η τελευταία έκθεση του ΣΕΕΔΔ και όπως μετ’ επιτάσεως ζητά ο ανάδοχος. Επιπλέον, αναφέρει ότι η επίμαχη έκθεση του ΣΕΕΔΔ απορρίφθηκε και από το εποπτικό συμβούλιο του Σώματος Επιθεωρητών Δημοσίων Έργων, προς το οποίο είχαν απευθύνει σχετικό ερώτημα τόσο ο υπουργός Εσωτερικών όσο και η γενική γραμματέας Δημόσιας Διοίκησης.
Και η απόδειξη…
Τους βαρύτατους υπαινιγμούς του υπουργού σε βάρος του ΣΕΕΔΔ ήρθε να επιβεβαιώσει η επιστολή που απέστειλε ο ίδιος ο ανάδοχος προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έφτασε μάλιστα στις Βρυξέλλες την ίδια μέρα με την επιστολή του κ. Κουρουμπλή. Στην 9σελιδη επιστολή της ΓΑΙΑ ΑΕ ΜΕΛΕΤΩΝ, την οποία υπογράφει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Δημήτρης Μαμουνής, διατυπώνεται με σαφήνεια παρόμοια θέση με αυτήν του τελευταίου πορίσματος του ΣΕΕΔΔ, ότι δηλαδή για τη συμμόρφωση του δήμου Θέρμης απαιτείται η σύνταξη συγκριτικού πίνακα. Προς τούτο γίνεται επίκληση του 71/2016 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Θεσσαλονίκης, το οποίο όμως εκδόθηκε για την υπόθεση των συμβάσεων των πολεοδομικών μελετών του δήμου Κασσάνδρας. Επιπλέον, στην επιστολή του ο κ. Μαμουνής καταφέρεται σε βάρος του υπουργού Εσωτερικών, τον οποίο κατηγορεί ότι στην επιστολή του προς την Κομισιόν «γίνεται προδήλως επιλεκτική επιλογή δικαστικών αποφάσεων προκειμένου να θεμελιωθεί η νέα όψιμη επιχειρηματολογία ως προς τον τρόπο συμμόρφωσης στην απόφαση του ΔΕΕ». Εμφανίζει δε την εταιρεία του ως αμέτοχη στην παρανομία και θύμα της καλής πίστης της. Συγκεκριμένα, ο κ. Μαμουνής αναφέρει στην επιστολή προς την ΕΕ ότι «ο ανάδοχος των συμβάσεων που κρίθηκαν εκ των υστέρων μη νόμιμες από το ΔΕΕ δεν είχε καμία ανάμιξη στον καθορισμό του συμβατικού αντικειμένου, στην κατάστρωση των συμβατικών όρων και στη διαδικασία της ανάθεσης, ενώ κλήθηκε απλώς να εκτελέσει τις σχετικές εργασίες δυνάμει εντολών της διοίκησης, στις οποίες σε κάθε περίπτωση όφειλε να ανταποκριθεί, διαφορετικά θα κινδύνευε να του καταλογιστεί παράβαση των συμβατικών του υποχρεώσεων και να κηρυχθεί ενδεχομένως έως και έκπτωτος». Εν ολίγοις ο κ. Μαμουνής αναφέρει ότι αποτελεί προφανώς τυχαία σύμπτωση το γεγονός ότι αίφνης τέσσερις δήμοι αποφάσισαν να επεκτείνουν παρανόμως τις αρχικές συμβάσεις κτηματογράφησης τις οποίες είχαν συνάψει με την εταιρεία του και ότι ο ανάδοχος κλήθηκε απλώς να τις υλοποιήσει.
Ταύτιση και από την περιφέρεια
Ταυτόχρονη θέση με αυτή του αναδόχου πήρε και το Τεχνικό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Το ΤΣΔΕΜΕΘ κλήθηκε να γνωμοδοτήσει επί αιτήσεως θεραπείας της ΓΑΙΑ ΑΕ ΜΕΛΕΤΩΝ, η οποία ζητούσε να ακυρωθούν οι πράξεις συμμόρφωσης του δήμου και της πολεοδομίας Θέρμης. Στη γνωμοδότησή του το ΤΣΔΕΜΕΘ αποδέχθηκε την αίτηση θεραπείας, προτείνοντας να ακυρωθούν οι προσβαλλόμενες πράξεις. Αντί σκεπτικού όμως αντέγραψε το σκεπτικό του απαλλακτικού βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών για την υπόθεση του δήμου Κασσάνδρας! Πρόκειται για το ίδιο βούλευμα το οποίο επικαλείται και ο κ. Μαμουνής στην επιστολή του προς την ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις έξι σελίδες της απόφασης του ΤΣΔΕΜΕΘ οι τέσσερις αποτελούν αυτολεξεί αντιγραφή του συγκεκριμένου βουλεύματος, ενώ δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά στις θέσεις του εναγόμενου δήμου Θέρμης. Μάλιστα, με την απόφαση του ΤΣΔΕΜΕΘ διαφώνησαν δύο από τα μέλη του και χρειάστηκε να μετρήσει διπλή η ψήφος του προέδρου Αλέξανδρου Καϊλή, προκειμένου να περάσει η συγκεκριμένη γνωμοδότηση. Τελικώς όμως η γνωμοδότηση του ΤΣΔΕΜΕΘ απορρίφθηκε στη συνέχεια από τον γενικό γραμματέα της αποκεντρωμένης διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης.
Οι επίμαχες αποφάσεις της δικαιοσύνης
Εξόχως αντιφατικές είναι και αρκετές από τις δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν στη διάρκεια των τελευταίων ετών για την ίδια υπόθεση. Ορισμένες εξ αυτών μάλιστα είναι πλήρως αντίθετες με την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο έκρινε τις επεκτάσεις των συμβάσεων κτηματογράφησης παράνομες. Σε αντίθεση όμως με την απόφαση του ΔΕΕ, δύο βουλεύματα του Συμβουλίου Εφετών Θεσσαλονίκης με σχεδόν πανομοιότυπο σκεπτικό έκριναν ότι δεν έγιναν υπερβάσεις στην ανάθεση των συγκεκριμένων έργων, ούτε προκλήθηκε ζημία για το δημόσιο, συνεπώς δεν υπήρξαν ποινικές ευθύνες στις τότε διοικήσεις και σε υπηρεσιακούς παράγοντες των δήμων Βόλβης και Κασσάνδρας για την υπόθεση της παράνομης επέκτασης των συμβάσεων.
Κατά του πρώτου απαλλακτικού βουλεύματος έχει ασκηθεί αίτηση αναίρεσης από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.
Ωστόσο οι τελευταίες δικαστικές αποφάσεις, τις οποίες εξέδωσε τον περασμένο Μάιο το Δευτεροβάθμιο Εφετείο Θεσσαλονίκης (ΔΕΦΘ), έπειτα από αγωγές που κατέθεσε ο ανάδοχος σε βάρος του δήμου Θέρμης, κινούνται απολύτως στο πνεύμα της απόφασης του ΔΕΕ.
Συγκεκριμένα:
– Με την 805/2016 απόφαση του ΔΕΦΘ κρίνεται ότι ορθώς ο δήμος Θέρμης προχώρησε στην ανάκληση και όχι στη λύση των παράνομων συμβάσεων, διότι τυχόν λύση των συμβάσεων θα σήμαινε και αναγνώρισή τους ως νομίμων.
– Με την 806/2016 απόφαση του ΔΕΦΘ απορρίφθηκε η προσφυγή του αναδόχου κατά του δήμου Θέρμης με την οποία ζητούσε την ακύρωση της 135, 171/2013 ανακλητικής πράξης της πολεοδομίας Θέρμης, η οποία κατόπιν αυτού καθίσταται τελεσίδικα ισχυρή.
– Με την 836/2016 απόφαση του ΔΕΦΘ απορρίφθηκε η αγωγή του αναδόχου κατά του δήμου Θέρμης με την οποία ζητούσε να του καταβληθούν τα ποσά που αντιστοιχούσαν στην παράνομη επέκταση των κτηματογραφήσεων.
Στην επιστολή του προς την Κομισιόν ο υπουργός Εσωτερικών αναφέρεται λεπτομερώς στο νομικό αποτέλεσμα που παράγουν αυτές οι δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες αποτελούν πλέον δεδικασμένο. Συνεπώς, λειτουργούν και ως «οδικός χάρτης» για τη συμμόρφωση των υπόλοιπων δήμων και πολεοδομικών γραφείων που εμπλέκονται σε ανάλογες υποθέσεις.
Από την πλευρά του ο κ. Μαμουνής στην επιστολή του προς την ΕΕ υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις του ΔΕΦΘ δεν έχουν καταστεί αμετάκλητες, καθώς η εταιρεία του σκοπεύει να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Πάντως, στην πρώτη φάση της δικαστικής διένεξης μεταξύ της ΓΑΙΑ ΑΕ ΜΕΛΕΤΩΝ και του δήμου Θέρμης ο ανάδοχος είχε επιτύχει να κατασχέσει από το δημοτικό ταμείο ποσόν περίπου 2,2 εκατ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου (1,7 εκατ.) αφορούσε τις παράνομες συμπληρωματικές συμβάσεις. Σε βάρος αυτών των αποφάσεων ο δήμος προσέφυγε στον Άρειο Πάγο, στο ΣτΕ και στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, όπου και δικαιώθηκε. Έτσι, μετά την ανάκληση εκ μέρους του δήμου Θέρμης και της οικείας πολεοδομίας όλων των παράνομων πράξεων, ο δήμος επανέφερε σε ισχύ τις νόμιμες πράξεις της περιόδου 2005-2006 (αυτές οι οποίες αντιστοιχούσαν στις μη συμπληρωματικές συμβάσεις), έκανε την εκκαθάριση του τεχνικού και οικονομικού αντικειμένου μεταξύ του παράνομου και του νόμιμου, υποχρέωσε τον ανάδοχο να υποβάλει στον δήμο τα ορθά τεύχη και σχέδια της μελέτης διαγράφοντας τις εξωσυμβατικές εργασίες και ήδη του έχει ζητήσει να επιστρέψει και τα αντίστοιχα ποσά που είχε κατασχέσει από το δημοτικό ταμείο.
Του Νίκου Ηλιάδη
Δημοσιεύτηκε στην “Μακεδονία της Κυριακής” στις 21 Αυγούστου 2016
makthes.gr