Τι είναι η έμφυλη βία – Ποια άτομα πλήττει – Ποιες είναι οι μορφές της και ποιες οι συνέπειές της

Μία στις πέντε γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού, παγκοσμίως. Το 40% με 50% των γυναικών έχει αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, στην Ε.Ε, ενώ το 35% των γυναικών βιώνουν κάποια μορφή φυσικής ή /και σεξουαλικής βίας σε κάποια περίοδο της ζωής τους, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO). Την ίδια ώρα 50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα λόγω της ενδοοικογενειακής βίας, στην Ε.Ε.

Αυτά είναι μερικά από τα αποκαρδιωτικά ευρήματα μελετών για το σοβαρό φαινόμενο της έμφυλης βίας που πλήττει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό γυναικών παγκοσμίως και η οποία εμφανίζεται σε διάφορες μορφές: λεκτική, ψυχολογική, συναισθηματική, σωματική, σεξουαλική και οικονομική βία.

Τι είναι η έμφυλη βία; Ποια άτομα πλήττει; Ποιες είναι οι κατηγορίες και οι μορφές της; Ποιες είναι οι συνέπειές της;

«Όλες οι γυναίκες μπορεί να υποστούν έμφυλη βία, ανεξάρτητα από την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, την κοινωνική τάξη και την εθνικότητά τους. Ωστόσο, οι άνεργες, οι επισφαλώς εργαζόμενες, οι φτωχές γυναίκες και οι μετανάστριες, είναι πιο ευάλωτες, αφού δεν έχουν οικονομική ανεξαρτησία και κοινωνική στήριξη, με αποτέλεσμα να φοβούνται ακόμη περισσότερο να ζητήσουν βοήθεια», αναφέρει η κ. Δέσποινα Τσούμα που συντονίζει τις νομικές υπηρεσίες του προγράμματος στο Κέντρο Διοτίμα, το οποίο δραστηριοποιείται από το 1989 στα θέματα ισότητας των φύλων, στην κοινωνική ένταξη των γυναικών προσφύγων και μεταναστριών και στην προστασία των δικαιωμάτων τους, παρέχοντας νομική βοήθεια σε γυναίκες που την έχουν ανάγκη.
Μια από τις πιο διαδεδομένες μορφές έμφυλης βίας, είναι η ενδοοικογενειακή. Στην Ελλάδα, μάλιστα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της γραμμής βοήθειας SOS 15900, για την περίοδο μεταξύ 19 Νοεμβρίου 2016 – 19 Νοεμβρίου 2017 καταγγέλθηκαν 5.041 περιστατικά έμφυλης βίας, εκ των οποίων τα οκτώ στα δέκα αφορούν γυναίκες που είχαν δεχτεί βία από τους συζύγους/συντρόφους.
Τα σημάδια που δείχνουν ότι μια γυναίκα ζει μέσα σε μια βίαιη σχέση 

-Όταν είναι εκτός σπιτιού λαμβάνει διαρκώς μηνύματα και κλήσεις από το σύντροφό της και του αναφέρει που βρίσκεται. Κοιτάζει διαρκώς την ώρα και ορισμένες φορές ακούει το σύντροφό της, από την άλλη άκρη της γραμμής, να μιλάει άσχημα και καταχρηστικά, ωστόσο δεν αντιδρά

-Αποφεύγει να μιλάει με πολλά άτομα, ιδιαίτερα με άτομα του αντίθετου φύλου. Επιπλέον δεν αναφέρεται ή δεν βλέπει συχνά την οικογένειά της

-Δεν έχει προσωπικό λογαριασμό τραπέζης, πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες. Πρέπει να δίνει αναφορά για τα χρήματα που έχει ξοδέψει και πάντα συμφωνεί με τη γνώμη του συντρόφου, χωρίς να έχει πει τη γνώμη της ή να της αρέσει αυτή η απόφαση

-Βιώνει απότομες αλλαγές στη διάθεση – μπορεί να εκνευριστεί ή να αρχίσει να κλαίει ξαφνικά, ενώ αποφεύγει την οπτική και σωματική επαφή με τους άλλους. Παράλληλα, αισθάνεται καταθλιπτική, αγχωμένη, μπορεί να έχει τάσεις αυτοκτονίας και να εκφράζει μίσος για τον εαυτό της ή ντροπή

-Σταματάει να φροντίζει τις πνευματικές της ανάγκες, να ασχολείται με τα χόμπι της, με την άσκηση ή δραστηριότητες. Αλλάζει το ωράριο του ύπνου της, ενώ δεν τρώει πολύ, παίρνει χάπια και καταναλώνει πολύ αλκοόλ ή άλλες ουσίες

Παρά τα έκδηλα σημάδια της κακοποίησης, οι περισσότερες γυναίκες δεν καταγγέλλουν τη βία που υφίστανται, ούτε ενθαρρύνονται να το κάνουν, γιγαντώνοντας το αίσθημα ντροπής και φόβου που νιώθουν. Σε αρκετές περιπτώσεις, δε, ρίχνουν τις ευθύνες της κατάστασης στις ίδιες, ενώ θεωρούν ότι το πρόβλημα είναι μια «ιδιωτική υπόθεση» της οικογένειας που δεν πρέπει να φανερωθεί.
Όμως η ενδοοικογενειακή βία μας αφορά όλους και όλες. Η κακοποίηση μέσα στην οικογένεια και τη σχέση δεν είναι «ιδιωτική υπόθεση». Αντίθετα αποτελεί κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι ποινικό αδίκημα και για αυτόν ακριβώς το λόγο τιμωρείται από το νόμο.

Για τον λόγο αυτόν, το Κέντρο Διότιμα σε συνεργασία με την Παπαστράτος υλοποιούν ένα σημαντικό πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και δωρεάν νομικής υποστήριξης σε γυναίκες θύματα έμφυλης βίας.

Το πρόγραμμα ονομάζεται «SPEAK» και στοχεύει στο να ενημερώσει αρχικά τα ίδια τα θύματα για τις δυνατότητες παροχής βοήθειας που υπάρχουν και παράλληλα να ενισχύσει την ενημέρωση του κοινού για το θέμα.

Το πρόγραμμα είναι δομημένο σε τρεις πυλώνες

Αρχικά προσφέρει δωρεάν νομική βοήθεια σε γυναίκες που έχουν υποστεί βία. Η νομική προστασία αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την ανεξαρτησία της γυναίκας – θύμα και έχει διαπιστωθεί πώς αρκετές γυναίκες είτε λόγω έλλειψης οικονομικής ευχέρειας είτε λόγω οικονομικής εξάρτησης από τον θύτη, δεν τολμούν να ζητήσουν νομική βοήθεια από τους επαγγελματίες. Το πρόγραμμα λοιπόν έρχεται να καλύψει αυτό το μεγάλο κενό και να αποτελέσει το «σκαλί» για τα επόμενα βήματα ενδυνάμωσης των γυναικών.

Ο δεύτερος άξονας αφορά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των νέων μέσω της δημιουργίας ανοιχτών ομάδων εργασίας , με τη συμμετοχή ανδρών και γυναικών, που θα προβληματιστούν και θα τοποθετηθούν γύρω από τον εντοπισμό καθημερινών φαινομένων έμφυλης βίας, αλλά και θα καλλιεργήσουν μια κουλτούρα μηδενικής ανοχής σε θέματα καθημερινών έμφυλων ανισοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε και ένα σχετικό workshop κατά τη διάρκεια του TEDxAthens, το οποίο έτυχε μεγάλης αποδοχής από το κοινό.
Ο τρίτος άξονας του προγράμματος αφορά στην ευαισθητοποίηση του κοινού, με στόχο να ανατραπεί η «κουλτούρα της σιωπής και της ανοχής». Μια καμπάνια ευαισθητοποίησης πανελλαδικής εμβέλειας με κεντρικό μήνυμα «Μην το προσπερνάς» θα στείλει με σαφήνεια το μήνυμα ότι η βία κατά των γυναικών δεν μπορεί να γίνεται ανεκτή ή να αντιμετωπίζεται ως κανονικότητα.

Ταυτόχρονα, έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός ταινιών μικρού μήκους για δημιουργούς έως 30 ετών, οι οποίοι θα καταθέσουν μέσα από το φακό τους το δικό τους προβληματισμό για το θέμα. Ο διαγωνισμός θα είναι ανοιχτός μέχρι τις 31 Αυγούστου και οι ενδιαφερόμενοι έχουν την δυνατότητα να βρουν το απαραίτητο ενημερωτικό υλικό στο www.diotima.org.gr. Η ταινία που θα βραβευθεί θα αποτελέσει επίσημο μέσο της καμπάνιας επικοινωνίας το επόμενο διάστημα.

«Το πρόβλημα είναι καθημερινό και είναι δίπλα μας. Χρειάζεται να ενεργοποιηθεί όλη η κοινωνία, ώστε τα φαινόμενα βίας να βγαίνουν στο φως και οι γυναίκες να μπορέσουν να υποστηριχθούν σωστά στα μετέπειτα βήματα τους. Τα μηνύματα της καμπάνιας είναι ηχηρά και στόχο έχουν να κινητοποιήσουν όλους εμάς για να μην προσπερνάμε τα περιστατικά βίας που πιθανώς βλέπουμε και ακούμε. Αυτό αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου. Είμαστε ευτυχείς στην Παπαστράτος που έχουμε τη δυνατότητα να συμβάλλουμε σε αυτή την τόσο ουσιώδη προσπάθεια τoυ Κέντρου “Διοτίμα”, ώστε το μήνυμα «Μην προσπερνάς» να φτάσει και να αγγίξει όσο το δυνατόν περισσότερους» αναφέρει η κ. Χριστίνα Ακουρή, Διευθύντρια Επικοινωνίας και Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της Παπαστράτος.

protothema.gr