Η Κίνηση της Βόλβης
Κάποιοι γνωρίζουν για την κίνηση της Βόλβης, μερικοί απλά έχουν ακούσει γι αυτήν και πολλοί δεν ξέρουν τι ακριβώς σημαίνει και γιατί ονομάστηκε έτσι. Ας δούμε όμως τι ακριβώς έγινε, πριν από 35 χρόνια περίπου, στην περιοχή του σημερινού Δήμου Βόλβης.
Μια ιστορία, η οποία επηρέασε την ιστορική πορεία της Νέας Δημοκρατίας.
Ένας ψηλός νεαρός με μουστάκι πλησίασε μια καθαρίστρια στο μεγάλο ξενοδοχείο της Χαλκιδικής. «Ο Καραμανλής έδωσε εντολή να τα μοιράσετε μέχρι το πρωί κάτω από τις πόρτες των συνέδρων» της είπε και η γυναίκα με δέος, ακούγοντας το όνομα του πρωθυπουργού (τότε οι πολίτες όντως αντιμετώπιζαν τους πολιτικούς με δέος) έσπευσε να εκτελέσει την εντολή του Εθνάρχη μέσω του αγγελιοφόρου του. Ή τουλάχιστον έτσι νόμιζε.
Η γυναίκα αυτή όντως έπραξε όπως της είπε το νεαρό αγόρι και έριξε κάτω από τις πόρτες των συνέδρων της ΝΔ τη σελίδα με το κείμενο, για να τη βρουν το πρωί. Εν ριπή οφθαλμού, ο μυστακοφόρος νεαρός είχε εξαφανιστεί και μόλις ολοκλήρωσε την «εντολή του Καραμανλή», η καθαρίστρια πήγε και αυτή με τη σειρά της να ξεκουραστεί.
Το επόμενο πρωί, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θα ξυπνήσει στο δωμάτιό του και θα βρει στο πάτωμα, μπροστά από την πόρτα μια δακτυλογραφημένη σελίδα. Η ιστορική καταγραφή δεν έχει αποτυπώσει την αντίδραση του ιδρυτή της ΝΔ, μιας και ήταν απολύτως μόνος στο δωμάτιο. Στενοί του συνεργάτες τον καιρό εκείνο πάντως έλεγαν πως η έκπληξή του ήταν απόλυτη και είχε εξαγριωθεί. Αυτό πρέπει να είναι και ακριβές, μιας και πριν πέσει ξανά για ύπνο, το βράδυ της ίδιας μέρας, ο Καραμανλής είχε εκπαραθυρώσει τους ανθρώπους που κρύβονταν πίσω από αυτό το μυστηριώδες σαμποτάζ, το οποίο έμεινε στη γαλάζια ιστορία ως η κίνηση της Βόλβης.
Το 1998, ο Σταύρος Τσιώλης χρησιμοποιεί στην ταινία του-ανατομία της Μεταπολίτευσης «Ας περιμένουν οι γυναίκες» τον όρο «Συνέδριο της Βόλβης» και ο αείμνηστος Σάκης Μπουλάς κάνει μάθημα στους αμύητους Γιάννη Ζουγανέλη και Αργύρη Μπακιρτζή για τα της Βόλβης. Στην πραγματικότητα, η κίνηση της Βόλβης λειτούργησε ως η λυδία λίθος για να μετατραπεί η ΝΔ σε κόμμα αρχών, με θέσεις και πλήρες καταστατικό, από κόμμα προσωποπαγές και αρχηγοκεντρικό που ήταν από την ίδρυσή της, το 1974.
Ο νεαρός με το μουστάκι που έδωσε τις «προκηρύξεις» στην ανυποψίαστη καθαρίστρια δεν ήταν άλλος από τον νυν πρόεδρο της Βουλής, Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Μαζί του, την κίνηση της Βόλβης συναπάρτιζαν μια σειρά στελεχών της ΟΝΝΕΔ, οι οποίοι έκριναν πως το κόμμα έπρεπε να περάσει στο επόμενο στάδιο και να μετασχηματιστεί σε ένα κόμμα με ιδεολογία, σαφείς δομές και οργανωμένο τρόπο λειτουργίας. Μαζί με τον κύριο Μεϊμαράκη διεγράφησαν και άλλα γνωστά ονόματα σήμερα, όπως ο πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής και νυν γενικός γραμματέας διαφάνειας, ο Γιώργος Σούρλας, ο Άγγελος Μοσχονάς (αυτοί οι δύο θεωρούνταν οι ηγέτες της κίνησης), Ο Γ. Κατσώχης, ο Κ. Φούτζιλας, ο Χαρ. Κωνσταντινίδης και πολλοί άλλοι που επάνδρωναν τις τάξεις της ΟΝΝΕΔ κυρίως.
Γιατί όμως ονομάστηκε «κίνηση της Βόλβης» όταν το συνέδριο έλαβε χώρα στη Χαλκιδική; Εν πρώτοις, η κίνηση δεν εκδηλώθηκε το 1979 αλλά το 1976, πριν από το Προσυνέδριο της ΝΔ και πάλι στη Χαλκιδική. Εκεί, σε μια ταβέρνα πάνω στη λίμνη Βόλβη, τη δεύτερη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας, οι γαλάζιοι νεολαίοι μεταξύ ψαριού, σαλάτας και οίνου ζυμώθηκαν και άκουσαν τον δυναμικό Βαγγέλη Μεϊμαράκη, γιο του παλιού βουλευτή της ΕΡΕ στο Ηράκλειο, Γιάννη Μεϊμαράκη, να του αναγιγνώσκει μια «προκήρυξη».
Η αλήθεια είναι πως η κίνηση της Βόλβης δεν ενόχλησε μέχρι το 1979. Με συγκεκριμένες ενέργειες έκανε μεν αισθητή την παρουσία της, πλην όμως δεν διαφοροποιούταν από την επίσημη κομματική γραμμή. Από τις αρχές του 1979 όμως τα πράγματα άλλαξαν και οι γαλάζιοι νεολαίοι πέρασαν στο αντάρτικο, βάλλοντας εναντίον των επιλογών του ίδιου του Κωνσταντίνου Καραμανλή, τον οποίο το προηγούμενο διάστημα είχαν αφήσει στο απυρόβλητο.
Έτσι, μια μέρα πριν την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου της ΝΔ στην Κασσάνδρα, η «κίνηση» εκδίδει σκληρή ανακοίνωση. «Το συνέδριο της ΝΔ είναι μια πλαστογράφηση δημοκρατικού συνεδρίου» σημείωναν οι νεολαίοι της ΝΔ μεταξύ άλλων. Εγκαλούσαν την κομματική ηγεσία πως δεν είχε προηγηθεί διάλογος για τις θέσεις του κόμματος, ενώ γίνονταν και καταγγελίες για μεθοδεύσεις εναντίον συγκεκριμένων υποψηφίων συνέδρων από την ηγεσία της ΝΔ (το συνέδριο του 1979 είναι το πρώτο στην ελληνική πολιτική ιστορία, για το οποίο τα μέλη ενός κόμματος εξέλεξαν συνέδρους). Κατέληγαν πως «το συνέδριο δεν αποβλέπει σε τίποτα άλλο από την παραπλάνηση της κομματικής βάσης ότι άρχισαν να υπάρχουν δημοκρατικές διαδικασίες μέσα στο κόμμα» και ζητούσαν «να αποκτήσει η παράταξη ένα κόμμα που να ανήκει στα μέλη του».
Φυσικά, η αντίδραση της ηγεσίας της ΝΔ ήταν άμεση. «Έθεσαν εαυτούς εκτός κόμματος» σχολίαζαν τότε κύκλοι της ηγεσίας, με τους περισσότερους από τους διαγραφέντες να επιστρέφουν στη ΝΔ είτε επί Αβέρωφ είτε (κυρίως) επί Μητσοτάκη.
Πάντως, ενδιαφέρον έχει και μια εξομολόγηση του Γιάννη Βαρβιτσιώτη στην Ελευθεροτυπία το 2010 για ένα περιστατικό που ακολούθησε εκείνο το ταραχώδες συνέδριο του 1979. Όπως θυμάται ο πρώην υπουργός «μετά το συνέδριο μάς φώναξε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να πάμε για φαγητό κάπου έξω από τη Χαλκιδική. Πήγαμε. Ήταν ο Παναγιωτόπουλος, υπουργός Εμπορίου, εγώ, ήμουν τότε υπουργός Παιδείας, και ίσως κάποιοι ακόμη. Την ώρα που τρώγαμε μας λέει ο Καραμανλής: “Ξέρετε τι κάναμε σήμερα; Αρχίσαμε τη διάλυση του κόμματος διότι κάναμε την οργάνωση”. Ο Καραμανλής φοβόταν ότι αυτές οι κομματικές οργανώσεις (τοπικές επιτροπές και νομαρχιακές) οδηγούν σε έναν παραγοντισμό άνευ προηγουμένου. Δημιουργούν “παράγοντες” που θέλουν να επεμβαίνουν στη ζωή του κόμματος».
Σήμερα μπορούμε να πούμε πως ούτε η οικογενειοκρατία εξαλείφθηκε, ούτε φτάσαμε σε αξιοκρατική διάρθρωση της δημόσιας διοίκησης, ούτε αποκτήσαμε κόμματα αρχών. Το γεγονός όμως ότι φτάσαμε να επιλέγεται η ηγεσία των κομμάτων από τη λαϊκή βάση είναι μια μικρή δικαίωση αυτών που κάποτε αγωνίστηκαν για δημοκρατική οργάνωση των κομμάτων και εκσυγχρονισμό της πολιτικής μας ζωής.