Η ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΔΙΣΤΟΜΟΥ (10 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944)
Γράφει ο Πασσιάς Δημήτριος
Το ελληνικό έθνος κατά τα 400 χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς υπέφερε τα πάνδεινα και κινδύνεψε να οδηγηθεί στην εξόντωση και τον αφανισμό.
Η αξιοθαύμαστη αντοχή και ικανότητα προσαρμογής, στη νέα κατάσταση που έδειξε, του επέτρεψαν να επιβιώσει και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την αποτίναξη του ζυγού. Στο πρωτοφανές και θαυμαστό αυτό φαινόμενο που παρατηρήθηκε στη φυλή μας συνέβαλαν πολλά στοιχεία από τα οποία το σπουδαιότερο είναι η ίδια η φύση του Έλληνα, η ιδιαίτερη δομή της ψυχής του, που δε ζυμώνεται και δεν ταυτίζεται με τις εκάστοτε καταστάσεις. Φέρνει βαθιές κληρονομικές ρίζες, αναλλοίωτες από την πάροδο των καιρών με κύρια χαρακτηριστικά της ιδανικά της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της φιλοπατρίας. Αυτά τα ιδανικά είναι η αιτία της ύπαρξης της και ο σκοπός της ζωής της.
Η ζωή του Έλληνα μπορεί να είχε χάσει κάθε νόημα, όμως η ψυχή του έμεινε ελεύθερη και το πνεύμα αδούλωτο, χωρίς να προσαρμοστεί ποτέ στην υλική πραγματικότητα της βάρβαρης κυριαρχίας. Κανένας άλλος λαός δεν άντεχε σε τόση μακρόχρονη και στυγνή δουλεία. Ο ελληνικός λαός άντεξε και σώθηκε από την εξόντωση και την καταστροφή, γιατί, παρά τις σφαγές και τα μαρτύρια, δεν έχασε ποτέ την ελπίδα της απελευθερώσεως του.
Με τέτοιο αδούλωτο πνεύμα οι Έλληνες επέδειξαν ανδρεία και αυταπάρνηση για μια ακόμη φορά (και φυσικά όσες φορές απαιτηθεί στο μέλλον ) για τα ιδανικά της ελευθερίας στο Δίστομο της Βοιωτίας στις 10 Ιουνίου του 1944 κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, μία από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων στην Ελλάδα από τις Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις.
Για τη σφαγή του Διστόμου γράφτηκαν αρκετά βιβλία και θα γραφτούν ακόμα πολλά. Όμως έχουμε την ηθική υποχρέωση να κάνουμε μια μικρή ιστορική αναφορά σ΄ αυτή την ηρωική θυσία ως απότιση φόρου τιμής στους 228 συμπολίτες μας που θανατώθηκαν από τους Ναζί του Χίτλερ.
Στις 10 Ιουνίου του 1944 ο 2ος Λόχος/SS του 1ου τάγματος μετακινήθηκε κατόπιν δγης από την Λειβαδιά προς το Δίστομο, με σκοπό να τρομοκρατήσει τους κατοίκους. Ως προπομπός του λόχου/ SS, ήταν 2 ελληνικά αυτοκίνητα γεμάτα με γερμανούς αλλά μεταμφιεσμένοι σε χωρικοί για παραπλάνηση.
Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, σκοτώνουν πέντε χωρικούς και συλλαμβάνουν σαν ομήρους 12 αγρότες ενώ άλλοι θέριζαν και άλλοι καλλιεργούσαν τα χωράφια τους.
Μπαίνουν στο Δίστομο. Οι κάτοικοι βλέποντας τους ομήρους ανησυχούν. O επικεφαλής καλεί τον Πρόεδρο και τον παπά τον χωριού από τους οποίους ζητά πληροφορίες για τις κινήσεις των ανταρτών στην περιοχή. Μη μπορώντας να μάθουν, αφού τοποθέτησαν στα υψώματα γύρω από το χωριό φυλάκια για τον έλεγχο και εκφοβισμό, επιδίδονται σε λεηλασίες.
Μετά οι Γερμανοί κατευθύνθηκαν προς τον ‘Όσιο Λουκά. Λίγο πριν από το χωριό Στείρι δέχθηκαν επίθεση από τμήμα του ΕΛΑΣ που είχε στήσει ενέδρα. Η μάχη του Στειρίου ήταν σκληρή και κράτησε περίπου μέχρι τις δύο το μεσημέρι αναγκάζοντας τους Γερμανούς σε οπισθοχώρηση. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν περίπου 40 νεκροί.
Έτσι τελείωσε η μάχη αυτή με οδυνηρές απώλειες για τους Γερμανούς αλλά και για τον άμαχο και αθώο πληθυσμό του γειτονικού χωριού.
Μετά την μάχη οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και σε αντίποινα για τις απώλειές τους άρχισαν την σφαγή όσων κατοίκων έβρισκαν στο χωριό. Η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεν ξεχώριζαν από το μακελειό ούτε τα γυναικόπαιδα, ούτε τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν. Συγκλονιστική η περίπτωση, όπου τα παιδιά μιας μάνας κρυμμένα στο βαρέλι, ανακαλύπτονται και γαζώνονται. Η μάνα, τρελή από τον πόνο, περνά ώρες θρηνώντας απάνω στο τρύπιο από τις σφαίρες βαρέλι. Η σφαγή σταμάτησε μόνον όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Λειβαδιά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στην βάση τους, καθώς σκότωναν όποιον άμαχο έβρισκαν στον δρόμο τους. Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων
Στο βιβλίο του Γιάννη Μπασδέκη “ΔΙΣΤΟΜΟ” αναφέρεται:
“Οι βιαιότητες συνεχίστηκαν τις επόμενες ημέρες με ιδιαίτερη αγριότητα όπου οι Χιτλερικοί πλιατσικολόγησαν ότι είχε απομείνει όρθιο. Στις 26 Ιουνίου επανέρχονται με αποκορύφωμα τον ομαδικό βιασμό μιάς 50χρονης τυφλής και πνευματικά ανάπηρης γυναίκας αφού την χτυπούν στο πρόσωπο με τον υποκόπανο σπάζοντάς της τα δόντια και αναίσθητη όπως είναι, ξεσπούν επάνω της, το βρώμικο σαρκικό πάθος τους”.
Ένας από τους επί κεφαλής που θεωρήθηκε υπεύθυνος για την σφαγή στο Δίστομο Χανς Τσάμπελ (Hans Zampel) μετά το τέλος του πολέμου συνελήφθη στην Γαλλία και εκδόθηκε στην Ελλάδα. Στην πορεία ζητήθηκε η μεταφορά του στην Γερμανία η τύχη του από τότε αγνοείται.
Οι θυσίες ήταν βαριές. Η ελευθερία όμως απαιτεί θυσίες. Ο ελληνικός λαός, όπως πάντοτε στη μακραίωνη ιστορία του, προτίμησε να γίνει ολοκαύτωμα προκειμένου να υπερασπιστεί την εθνική του αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία. Απέδειξε ότι η βία, η βαρβαρότητα και ο ολοκληρωτισμός δεν μπορούν να κάμψουν το ψυχικό μεγαλείο των ελεύθερων και υπερήφανων ανθρώπων.
Διαβάστε επίσης Η σφαγή: Δίστομο 10/06/1944 (Βίντεο)