Στον ηρωικό τόπο των Κερδυλίων (ΒΙΝΤΕΟ – ΦΩΤΟ)
Το μνημείο που θυμίζει στους περαστικούς τη θυσία των αμάχων
Κοντά στις ακτές του Στρυμονικού Κόλπου, του ποταμού Στρυμόνα και στην Αμφίπολη βρίσκονται τα Κερδύλια που πήραν το όνομά τους από το Κερδύλιον Ορος, που αποτελεί μέρος της οροσειράς των Κερδυλίων.
Σήμερα, κοντά στην παραλία θα αντικρίσετε τα Ν. Κερδύλια, που συστάθηκαν ως αυτόνομη κοινότητα το 1951 και πλέον είναι ενταγμένα στον Δήμο Αμφίπολης. Αυτό το μικρό χωριό με τους λιγοστούς κατοίκους (δεν ξεπερνάνε τους 600 σύμφωνα με την απογραφή του 2011), έχει να μας διηγηθεί μία πλούσια, ηρωική αλλά και μαρτυρική ιστορία, γεμάτη από τον πόνο της απώλειας και της απόλυτης καταστροφής.
Τα Ανω και Κάτω Κερδύλια και η ολική καταστροφή τους
Σε αρκετά υψηλό σημείο, σε ορεινή περιοχή του νομού Σερρών και συγκεκριμένα στη νότια πλευρά του Κερδύλιου Ορους και σε θέση στρατηγική, που επέβλεπε όλη την περιοχή και τον Στρυμωνικό Κόλπο βρισκόταν χτισμένα τα χωριά Ανω και Κάτω Κερδύλια. Λέμε βρισκόταν, καθώς εκεί εκτυλίχθηκε μία από τις μεγαλύτερες ανθρώπινες τραγωδίες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα.
Ηταν ξημερώματα της 17ης Οκτωβρίου του 1941. Δύο γερμανικοί λόχοι αποτελούμενοι από 250 άνδρες της Βέρμαχτ, περικύκλωσαν τα χωριά, διέταξαν τις γυναίκες να μαζέψουν όσα πράγματά προλάβαιναν από τα σπίτια τους και ενημέρωσαν ότι θα κάψουν τα Κερδύλια. Λίγα λεπτά αργότερα, μια φωτοβολίδα έδωσε το σύνθημα της μεγάλης σφαγής. Οι Γερμανοί στρατιώτες εκτέλεσαν με τα πολυβόλα όλους τους άοπλους άντρες… Ο απολογισμός συγκλονιστικός καθώς τα θύματα ήταν περισσότεροι από 200 άμαχοι κάτοικοι των Ανω και Κάτω Κερδυλίων.
Ο φιλόλογος Γιάννης Παπασυμεών στο βιβλίο του «Η θύμηση των επιζώντων», αναφέρει 230 ονόματα, καθώς συμπεριλαμβάνει και κάποιους ετεροδημότες, οι οποίοι για κακή τους τύχη, βρέθηκαν στα Κερδύλια εκείνη την ημέρα. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται η μαρτυρία του γιατρού Φυλάκτου: «Το αίμα, το χώμα και τα πρόσωπα έγινα ένα. Δύσκολη η αναγνώριση. Ο καθένας ψάχνει για τους δικούς του. Τα μοιρολόγια από τα γυναικόπαιδα σπάζουν τη θανατική σιωπή. Και δίπλα στη σύγχυση, η συνειδητή φροντίδα, η κηδεία των σκοτωμένων».
Από την ομαδική εκτέλεση εξαιρέθηκαν ορισμένοι υπερήλικες, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο παπάς, ο δάσκαλος και ο δασοφύλακας. Ανέλαβαν, εξαναγκασμένοι από τους Ναζί, να θάψουν τους νεκρούς. Αμέσως μετά οι στρατιώτες πυρπόλησαν όλα τα σπίτια, με αποτέλεσμα τα Ανω και Κάτω Κερδύλια να σβηστούν από τον χάρτη. Κυριολεκτικά…
Τα μόνα κτίρια που έμειναν όρθια από την επέλαση των Γερμανών είναι η εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων στα Ανω Κερδύλια Σερρών και οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και Αγίων Αναργύρων στα Κάτω Κερδύλια. Μετά τη σφαγή και την πυρπόληση, τα δύο χωριά δεν κατοικήθηκαν ποτέ ξανά. Οι χήρες και τα ορφανά δεν επέστρεψαν στα ερείπια και δημιούργησαν στη θάλασσα τα Νέα Κερδύλια.
Το λιτό αλλά επιβλητικό μνημείο στη μνήμη των κατοίκων
Οσοι περάσατε από την περιοχή (είτε από την Εγνατία, είτε μέσα από το χωριό), υπάρχουν πινακίδες που θα σας οδηγήσουν πάνω στο βουνό και συγκεκριμένα, στο επιβλητικό μνημείο που δημιουργήθηκε στη μνήμη των αμάχων.
Θα αντικρίσετε ένα μεγάλο μαρμάρινο σταυρό, που ανυψώθηκε το 1978 ενώ μπορείτε να διαβάσετε τα ονοματεπώνυμα όλων των πεσόντων. Από τη μία πλευρά θα δείτε την Αμφίπολη και τον ποταμό Στρυμόνα και από την άλλη, τον Στρυμονικό Κόλπο. Αυτό το μνημείο δημιουργήθηκε για να θυμίζει σε όλους εμάς τη θυσία των κατοίκων και τον παραλογισμό των Ναζί.
Παράλληλα, μπορείτε να συνεχίσετε τη διαδρομή σας και να δείτε τόσο τα Κάτω όσο και τα Ανω Κερδύλια, ή μάλλον ό,τι απέμεινε, κυρίως τα δύο ομαδικά μνήματα που στήθηκαν στο χώρο των εκτελέσεων, όπου και βρίσκονται τα οστά των εκτελεσθέντων.
Κάθε χρόνο στην περιοχή, στις 17 Οκτωβρίου, τελούνται εκδηλώσεις μνήμης και τιμής.
Με πληροφορίες από Wikipedia.org. και mixanitouxronou.gr
www.life-events.gr