Οικογενειακές στρατηγικές επιβίωσης

11 βασι­κές τεχνι­κές επι­βί­ω­σης για άτομα χαμη­λών και μεσαίων εισοδημάτων

Σε όλους μας είναι εμφα­νές πως οι δύσκο­λοι και­ροί έχουν έλθει για τα καλά. Και δεν είναι μόνο η οικο­νο­μική κρίση ή το ξεπούλημα της χώρας μας. Τα περα­σμένα χρό­νια ο μέσος Έλλη­νας έχει χάσει ένα σημα­ντικό κομ­μάτι των εισο­δη­μά­των του και της αγο­ρα­στι­κής του δύνα­μης, ενώ επί­κει­ται και άλλη μεί­ωση χάρη στα μέτρα λιτό­τη­τας. Πλέον τα επί­σημα στοι­χεία μιλάνε για 1 στους 5 Έλλη­νες κάτω από το όριο της φτώ­χειας. Στην πραγ­μα­τι­κό­τητα, αυτό το νού­μερο είναι μεγα­λύ­τερο καθώς η στα­τι­στική δεν έχει αλλά­ξει από το 2008!

Είναι προ­φα­νές πως όσο λιγό­τερα χρή­ματα έχουμε, τόσο μεγα­λύ­τερο αντί­κτυπο θα έχει η τρα­γική αυτή κατά­σταση στη ζωή μας.

Για τον μέσο άνθρωπο που προ­σπα­θεί να επι­ζή­σει και να δια­τη­ρή­σει το επί­πεδο ζωής που είχε μάθει, τα πράγ­ματα δεν είναι ρόδινα. Το πιο πιθανό είναι πως τα ευρώ που έχετε στα χέρια σας, ή οποιο­δή­ποτε άλλο νόμι­σμα, δεν θα έχουν την ίδια αξία στο μέλ­λον με αυτή που έχουν σήμερα. Κατευ­θυ­νό­μα­στε προς μια οικο­νο­μική κρίση που θα κάνει όλες τις προη­γού­με­νες να φαντά­ζουν σαν επο­χές ευη­με­ρίας. Ειδικά στην Ελλάδα, με τα οικο­νο­μικά πει­ρά­ματα και τον βασα­νι­σμό της κοι­νω­νίας της για παρα­δειγ­μα­τι­σμό στους υπό­λοι­πους Ευρω­παί­ους, η κρίση μας χτυ­πάει πολύ πιο σκληρά από άλλες χώρες.

Το ζήτημα είναι αυτό: Αν θέλετε να προ­στα­τέ­ψετε τον εαυτό σας και την οικο­γέ­νεια σας σ’ αυτούς τους χαλε­πούς και­ρούς, θα πρέ­πει να αλλά­ξετε τον τρόπο που ζείτε. Αν οι υπό­λοι­ποι σας δεν δίνουν βάση σ’ αυτό, τότε απλά δεν έχουν αντι­λη­φθεί αυτό που γίνε­ται γύρω τους. Η οικο­νο­μία μας είναι πλέον μια κατα­σκευή από τρα­που­λό­χαρτα που μπο­ρεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή. Αντί όμως να κοι­τούν για το κοινό καλό, οι πολι­τι­κοί λαμ­βά­νουν απο­φά­σεις που πλήτ­τουν βάναυσα τους κοι­νούς ανθρώ­πους, ενώ παράλ­ληλα ωφε­λούν κάποια μεγάλα συμ­φέ­ρο­ντα, εγχώρια αλλά κυρίως ξένα.

Εδώ θα σας δώσω τα καλά νέα: Δεν χρειά­ζε­ται εμείς οι υπό­λοι­ποι να παίζουμε το παι­χνίδι τους. Ακόμα και μέσα σ’ αυτόν τον κυκε­ώνα γύρω μας, μπο­ρείτε να βρείτε μια σχε­τική οικο­νο­μική ασφά­λεια και να αναπτύξετε έναν αξιο­πρεπή τρόπο ζωής για εσάς και την οικο­γέ­νειά σας. Εδώ σας προ­σφέ­ρουμε μερι­κές στρα­τη­γι­κές επι­βί­ω­σης για να αντι­με­τω­πί­σετε αυτό που έρχε­ται και να το ξεπεράσετε.

Προη­γου­μέ­νως, όμως, θα πρέ­πει να διευ­κρι­νί­σουμε κάτι. Δεν αρκεί να έχει κανείς λεφτά για να αντι­με­τω­πί­σει τις προ­κλή­σεις των και­ρών. Δεν μπο­ρεί να αγο­ρά­σει κάποιος πλέον την ευη­με­ρία, ξοδεύ­ο­ντας τα χρή­ματά του. Οι δια­φη­μί­σεις και ο πολι­τι­κός λόγος που ενθαρ­ρύ­νουν κάτι τέτοιο είναι το οικο­νο­μικό αντί­στοιχο του εθι­σμού στην μεθαμ­φε­τα­μίνη. Για λίγο μπο­ρεί να σας κάνει να αισθαν­θείτε καλά, όμως θα πρέ­πει να ξοδεύετε ολο­ένα και περισ­σό­τερα χρή­ματα για να “την ακού­σετε”. Και μετά, ακόμα περισ­σό­τερα χρή­ματα και σύντομα θα ξοδεύ­ετε όλα σας τα χρή­ματα και δεν θα κατα­λα­βαί­νετε τίποτα, καθώς δεν θα έχει κανένα αντί­κτυπο πια σ’ εσάς. Στο τέλος θα δίνετε όλα σας τα λεφτά εκεί και τότε θα έλθει η κατάρ­ρευσή σας καθώς θα κατα­φτά­νουν οι ληγ­μέ­νοι λογα­ρια­σμοί και δεν θα μπο­ρείτε πια να ξεφύ­γετε από τις συνέ­πειες του ανό­η­του και ακρι­βού τρό­που ζωής σας.

Σας προ­τεί­νουμε να ακο­λου­θή­σετε τις ακό­λου­θες στρα­τη­γι­κές επιβίωσης:

1. Ξεκι­νή­στε κλεί­νο­ντας τα αυτιά σας στα ψέματα που λένε οι πολι­τι­κοί και οι πολυεθνι­κές. Σβή­στε την τηλε­ό­ρασή σας και μη δίνετε σημα­σία πια στις δια­φη­μί­σεις. Η ζωή σας δεν θα γίνει καλύ­τερη αν αγο­ρά­ζετε τα προ­ϊ­ό­ντα που βλέ­πετε στις δια­φη­μί­σεις. Δεν χρειά­ζε­στε μεγα­λύ­τερη τηλε­ό­ραση ή ακρι­βό­τερο αυτοκίνητο. Τα παι­διά σας δεν θα γίνουν εξυπνό­τερα αν φορούν ακριβά ρούχα γνω­στών σχε­δια­στών. Στην πραγ­μα­τι­κό­τητα, αν αγο­ρά­ζετε τα προ­ϊ­ό­ντα που βλέπετε στις δια­φη­μί­σεις, τότε η ποιό­τητα ζωής σας θα υπο­βαθ­μι­στεί. Θα έχετε πολύ λιγό­τερα χρή­ματα, περισ­σό­τερο στρες και η οικο­γέ­νειά σας θα υπο­φέ­ρει από τα προ­βλή­ματα που προ­έρ­χο­νται από την οικο­νο­μική εξάντληση.

2. Ο δανει­ζό­με­νος είναι δού­λος στον δανει­στή. Αυτό είναι προ­φα­νές από τις περι­πέ­τειες της χώρας μας. Γι’ αυτό, σε προ­σω­πικό επί­πεδο, απο­φύ­γετε το χρέος σαν την πανού­κλα. Επί­σης, αν και η κατά­σταση πιθα­νώς να αλλά­ξει στο μέλ­λον και οι πιστωτικές κάρ­τες να γίνουν ένας ακόμα ανα­χρο­νι­σμός, προς το παρόν είναι μια πραγ­μα­τι­κό­τητα που πρέ­πει να λάβουμε υπόψη μας. Γι’ αυτό σας προ­τεί­νουμε να ακο­λου­θή­σετε τις παρα­κάτω στρα­τη­γι­κές, ως προς τα χρέη σας:

• Ποτέ πια να μην χρη­μα­το­δο­τείτε κατα­στά­σεις άμυα­λης κατανάλωσης με την πιστω­τική σας κάρτα. Δεν χρειά­ζε­στε νέες τσά­ντες, παπού­τσια, γκά­τζετ, χρω­μιω­μένα εξαρ­τή­ματα για το αυτο­κί­νητό σας ή λαμπερά ρούχα με τερά­στιες ταμπέ­λες με το όνομα τους σχεδιαστή.
• Ποτέ ξανά μην πάρετε δάνειο με εγγύ­ηση τον μισθό σας ή κάποιο ακί­νητό σας.
• Μεί­νετε μακριά από ενε­χυ­ρο­δα­νει­στή­ρια και μαγα­ζιά που αγοράζουν χρυσό — θα τον χρεια­στείτε στο μέλλον!
• Απο­πλη­ρώ­στε το στε­γα­στικό σας δάνειο όσο γίνε­ται πιο γρή­γορα. Όσο έχετε το ακί­νητο σας σε υπο­θήκη, ΔΕΝ είστε ο πραγ­μα­τι­κός του ιδιο­κτή­της, παρόλο που πλη­ρώ­νετε όλα τα τέλη και τις υποχρε­ώ­σεις του. Και τη στιγμή που θα χάσετε από­τομα το εισό­δημά σας, μπο­ρεί να βρε­θείτε ξαφ­νικά στον δρόμο, άστε­γοι, ενώ ο τρα­πε­ζί­της θα μετράει τα λεφτά του από την επι­κερδή συμ­φω­νία που έκανε σε βάρος σας.
• Αν μπο­ρείτε, πλη­ρώ­νετε επι­πλέον χρή­ματα ένα­ντι του κεφα­λαίου του δανείου κάθε μήνα για να μειώ­νε­ται ο τόκος στη διάρ­κεια του δανείου. Δείτε τους όρους της συμ­φω­νίας που έχετε κάνει με την τρά­πεζα και αν δεν μπο­ρείτε να απο­πλη­ρώ­σετε νωρί­τερα, αλλάξτε τράπεζα!
• Μην πάρετε ποτέ ξανά επι­σκευα­στικό, εορ­το­δά­νειο ή διακοποδάνειο ή οποιο­δή­ποτε άλλο κατα­να­λω­τικό δάνειο, ακόμα και αν σας το προ­φέ­ρουν με μικρό επι­τό­κιο (που αυξά­νει εύκολα μετά). Ποτέ, μα ποτέ μην ανα­χρη­μα­το­δο­τή­σετε χρέος από πιστωτική κάρτα με κάποιο κατα­να­λω­τικό δάνειο, βάζο­ντας υπο­θήκη το σπίτι σας. Αυτό θέτει σε κίν­δυνο το σπίτι σας για κάποιες δικές σας ανό­η­τες κατα­να­λω­τι­κές συνή­θειες! Οι άνθρω­ποι με χαμηλά εισο­δή­ματα θα πρέ­πει να είναι πολύ προ­σε­κτι­κοί για τυχόν επι­θε­τικά δάνεια. Αν η περιου­σία σας είναι χωρίς βάρη, σε καμία περί­πτωση μην βάλετε υποθήκη!

Ένα σπίτι χωρίς χρέος είναι μια από τις σημα­ντι­κό­τε­ρες στρα­τη­γι­κές επιβί­ω­σης για τους δύσκο­λους και­ρούς που έρχο­νται. Φυσικά, αν το κράτος σας αφή­σει να το έχετε και δεν το κατα­σχέ­σει ένα­ντι φόρων ή του ενοι­κίου που δεν του κατα­βά­λετε για να το έχετε. Το μέλ­λον είναι αβέ­βαιο και η όποια απο­λυ­ταρ­χία που πιθα­νώς να ξεπη­δή­σει από τις συν­θή­κες, ορι­σμέ­νες φορές οδη­γεί τα πράγ­ματα σε αδιέ­ξο­δες και αντι­πα­ρα­γω­γι­κές καταστάσεις.

Μια από τις ισχυ­ρό­τε­ρες στρα­τη­γι­κές επι­βί­ω­σης που έχετε είναι να παλέ­ψετε για να αλλά­ξουν τα πράγ­ματα. Για παρά­δειγμα, πρό­σφατα στην Ισλαν­δία έχουν προ­βεί σε σει­σά­χθεια όλου του χρέ­ους στο εσω­τε­ρικό. Αυτό επι­τρέ­πει στην ισλαν­δική οικο­νο­μία να ξεκι­νή­σει από την αρχή. Το πρό­βλημα είναι κατά βάση πολι­τικό και όχι οικο­νο­μικό και ας σας λένε το αντί­θετο τα κανάλια.

3. Συγκα­τοι­κή­στε. Πάνω από μια οικο­γέ­νειες μπο­ρούν να ζουν μαζί σε ένα μεγάλο σπίτι, αρκεί να υπάρ­χει αρμο­νία, συμπα­ρά­σταση και πραγματική αλλη­λεγ­γύη (όχι ευρω­παϊ­κού τύπου). Σύντομα θα ξημε­ρώ­σει η μέρα που οι πολί­τες χαμη­λών εισο­δη­μά­των δεν θα μπο­ρούν να ζουν μόνοι τους σε ένα σπίτι, εκτός αν αυτό είναι δικό τους και χωρίς χρέη ή αν είναι τυχε­ροί να συμ­με­τέ­χουν σε κάποιο πρό­γραμμα εργα­τι­κών κατοικιών (που τώρα καταρ­γού­νται κι αυτά). Το ίδιο ισχύει για μητέ­ρες μόνες με παι­διά. Δύο ή τρεις μικρές οικο­γέ­νειες που ζουν μαζί μπο­ρούν να επι­βιώ­σουν με πολύ λιγό­τερα χρή­ματα απ’ όσα θα χρεια­ζό­ντου­σαν αν είχαν δικό τους χωρι­στό νοι­κο­κυ­ριό. Η συγκα­τοί­κηση είναι μια λύση ανά­γκης που όμως μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε ένα πολύ υψη­λής ποιό­τη­τας τρόπο ζωής με όλους να συνει­σφέ­ρουν στο κοινό καλό. Τα παι­διά θα έχουν άλλα παι­διά να μεγα­λώ­νουν, όσοι δεν δου­λεύ­ουν έξω θα μπο­ρούν να συντη­ρούν εύκολα το σπίτι και να μαγει­ρεύ­ουν. Το βασικό είναι η αρμο­νία και η προ­σοχή στις σχέσεις.

Η συγκα­τοί­κηση μπο­ρεί να λει­τουρ­γή­σει και για την αγορά σπι­τιού. Τρεις οικο­γέ­νειες μπο­ρούν να συμ­μα­χή­σουν και να αγο­ρά­σουν ένα τερά­στιο σπίτι (αρκεί να μπο­ρούν να αντε­πε­ξέλ­θουν στα τέλη και στους φόρους).

4. Αν μπο­ρείτε και οι συν­θή­κες το επιτρέ­πουν, εγκα­τα­λείψτε το αυτο­κί­νητο. Αυτό είναι μια επι­λογή που στο μέλ­λον θα σας γλι­τώ­σει πολλά χρή­ματα. Η λει­τουρ­γία του αυτο­κι­νή­του είναι ήδη ακριβή με το κόστος των καυ­σί­μων, τα τέλη, το δάνειο απόκτη­σης, το κόστος της ασφά­λειας και της οδι­κής βοή­θειας. Όπως πάνε τα πράγ­ματα, σύντομα αυτό θα αυξη­θεί κατα­κό­ρυφα. Πλέον είναι πολύ πιο συμ­φέ­ρον να παίρ­νετε το λεω­φο­ρείο ή το μετρό και καμιά φορά ταξί ή να νοι­κιά­ζετε ένα αυτο­κί­νητο μερι­κές φορές το χρόνο, παρά να έχετε στην κατοχή σας αυτο­κί­νητο. Αυτό σημαί­νει βέβαια πως θα πρέ­πει να ζείτε σε μια περιοχή με κάποιες συγκοινω­νίες και πρό­σβαση σε εμπο­ρι­κές περιο­χές. Αν ζείτε σε περιο­χές αμι­γούς κατοι­κίας πάνω σε λόφους μακριά από το εμπο­ρικό κέντρο του δήμου που ζείτε, ξανασκεφθήτε το. Η αλλαγή κατοι­κίας σας συμ­φέ­ρει από κάθε άποψη.

5. Μην αγο­ρά­ζετε άλλα και­νούρ­για πράγ­ματα. Μειώ­στε, ξαναχρησι­μο­ποι­ή­στε, ανα­κυ­κλώ­στε, επι­σκευά­στε, ξανα­φτιάξτε, ανεχθήτε ή ζήστε χωρίς αυτά. Αγο­ρά­στε πράγ­ματα από παζά­ρια και στοκά­δικα. Μην αγο­ρά­ζετε και­νούρ­για έπι­πλα για να ται­ριά­ζουν με τις κουρ­τί­νες σας. Μην αγο­ρά­ζετε και­νούρ­γιες συσκευές γιατί τις είδατε στην τηλε­ό­ραση, ακριβά ρούχα και είδη δια­κό­σμη­σης για το σπίτι σας. Πάντα να κοι­τά­ζετε την αγορά μετα­χει­ρι­σμέ­νων πριν κοι­τά­ξετε αλλού. Μόνο αν δεν βρείτε εκεί αυτό που ψάχνετε, τότε και μόνο τότε, κοι­τάξτε στα και­νούρ­για. Αν αγο­ρά­ζετε για να καλύ­ψετε κάποιες συναι­σθη­μα­τι­κές και όχι πραγ­μα­τι­κές ανά­γκες, ανα­ζη­τή­στε βοή­θεια από ψυχο­λόγο. Ποτέ μην ξοδεύ­ετε χρή­ματα για να αισθαν­θείτε καλύ­τερα ή γιατί είστε ανα­στα­τω­μέ­νοι για κάτι.

6. Να χρη­σι­μο­ποιείτε ενέρ­γεια με εξαι­ρε­τική προ­σοχή. Μην ξοδεύ­ετε ρεύμα και αντι­κα­τα­στή­στε όλες τις λάμπες σας με λάμπες οικονο­μίας ή LED. Ξεφορ­τω­θήτε τις παλιές ενερ­γο­βό­ρες ηλε­κτρι­κές συσκευές. Εγκα­τα­στή­στε ηλιακό θερ­μο­σί­φωνα, αν μπο­ρείτε, η επέν­δυση αξί­ζει στη χώρα μας. Μαγει­ρεύ­ετε με γκάζι. Το κόστος του ρεύ­μα­τος αυξά­νε­ται και σύντομα αυτό θα γίνει πολύ χει­ρό­τερο. Σκε­φθήτε επί­σης έξω από το κουτί. Εγκα­τα­στή­στε μικρά ηλιακά πάνελ, μπα­τα­ρίες και μια μονάδα ελέγ­χου. Με αυτό τον τρόπο θα εξα­σφα­λί­σετε πως θα έχετε τουλά­χι­στον φως το βράδυ. Δεν χρειά­ζε­ται να μπείτε στην περι­πέ­τεια να που­λάτε το ρεύμα στην ΔΕΗ με ακρι­βές κατα­σκευές, που δεν είναι καθό­λου βέβαιο ότι θα συνε­χί­σει να επι­δο­τεί­ται. Δεν είναι ιδιαί­τερα δύσκολο να εγκα­τα­στή­σετε τα δικά σας φτηνά μονο­κρυ­σταλ­λικά ηλιακά πάνελ (σε αντί­θεση με τα ακριβά πολυ­κρυ­σταλ­λικά), τα οποία μπο­ρείτε να φτιά­ξετε οι ίδιοι, για να σας προ­σφέ­ρουν φως σε συν­δυα­σμό με λάμπες LED ή ρεύμα για το laptop, το ραδιό­φωνο ή την τηλε­ό­ρασή σας. Το Ίντερ­νετ είναι γεμάτο με οδη­γίες πώς να τα κατα­σκευά­σετε. Η αποτελεσματικότητα είναι δευ­τε­ρεύ­ουσα προ­τε­ραιό­τητά σας, καθώς δεν θέλετε να που­λή­σετε ρεύμα, αλλά να κατα­να­λώ­νετε μικρές ποσότητες.

7. Αρχί­στε να απα­σχο­λή­στε μερικά με κάτι που κάνετε παράλληλα με την κύρια απα­σχό­λησή σας, αν έχετε. Ανα­πτύξτε μια τέχνη και γίνετε καλοί σ’ αυτή. Σύντομα αυτό μπο­ρεί να γίνει η κύρια απα­σχό­ληση σας. Τούτο μπο­ρεί να είναι κάτι απλό, όπως το να ψήνετε ψωμί, να φτιά­χνετε πίτες από το σπίτι, να καλ­λιερ­γείτε κήπους, να πλένετε και να σιδε­ρώ­νετε για άλλους. Αγο­ρά­στε φτηνά κάποια πράγματα και που­λή­στε τα για ένα μικρό κέρ­δος σε παζά­ρια ή σε αγο­ρές ανταλ­λα­γής ειδών που εμφα­νί­ζο­νται δειλά-δειλά. Καθα­ρί­στε σπί­τια. Καλ­λιερ­γή­στε λαχα­νικά και που­λή­στε τα στη γει­το­νιά σας. Μάθετε να φτιάχνετε ψωμί και τυριά. Ποτέ μα ποτέ μην μπείτε σε κατα­στά­σεις που κάποιοι θα σας διδά­σκουν πώς να βγά­ζετε λεφτά ή να γίνετε μέλος πολυε­πί­πε­δων πυρα­μι­δι­κών ομά­δων πωλή­σεων. Ανα­πτύξτε μια τίμια δου­λειά, προ­σφέ­ρετε υπη­ρε­σίες ή προ­ϊ­ό­ντα που οι άνθρω­ποι χρειά­ζο­νται σε τακτική βάση. Διδάξτε τα παι­διά σας να κάνουν το ίδιο.

8. Καλ­λιερ­γή­στε όσα περισ­σό­τερα τρό­φιμα μπο­ρείτε. Φυτέψτε πράγ­ματα που σας αρέ­σει να τρώτε, που είναι εύκολα να καλλιερ­γη­θούν και που έχουν μεγάλη αξία. Αν έχετε δική σας ακίνητη περιου­σία, φυτέψτε δέντρα που παρά­γουν φρούτα και καρύ­δια, αλλά και θάμνους με βατό­μουρα. Με αυτά μπο­ρείτε να φτιά­χνετε φρέ­σκες μαρ­με­λά­δες, ζελέ και πίτες. Φτιάξτε τυριά και γίνετε καλοί σ’ αυτό. Όταν καλ­λιερ­γείτε τρόφιμα ή μεγα­λώ­νετε οικό­σιτα ζώα είναι σαν να φυτρώ­νει χρήμα στον ίδιο σας τον κήπο. Μαγει­ρεύ­ετε με απλά καθη­με­ρινά υλικά και βότανα. Ψωνί­ζετε με φειδώ και έξυπνα.

9. Απο­τα­μιεύ­ετε χρή­ματα κάθε μήνα. Ακόμα και αν είναι 5 ευρώ, ή ίσως 10 δραχ­μές αύριο, από κάθε μισθό που παίρ­νετε, να το φυλάτε. Η ζωή είναι γεμάτη εκπλή­ξεις και τα έκτα­κτα έξοδα μπο­ρούν να σας στείλουν στο ενε­χυ­ρο­δα­νει­στή­ριο, στο μαγαζί αγο­ράς χρυ­σού ή να σας τινά­ξουν στον αέρα τις πιστω­τι­κές κάρ­τες που σας έχουν απο­μεί­νει. Αυτά οδη­γούν πολ­λές φορές σε πραγμα­τικά οικο­νο­μικά προ­βλή­ματα. Να κρα­τάτε πάντα κάποια χρή­ματα για φαγητό και πάντα να έχετε από­θεμα βασι­κών τρο­φί­μων για 2–3 μήνες μέσα στα ντου­λά­πια σας. Μ’ αυτό τον τρόπο θα μονώ­σετε τον εαυτό σας από τις από­το­μες αλλα­γές στις τιμές των τρο­φί­μων στα σου­περ­μάρ­κετ και τους κιν­δύ­νους ξαφ­νι­κών κατα­στά­σεων ανά­γκης και κρίσεων.

10. Προ­σέ­χετε την παγίδα των δύο εισο­δη­μά­των. Πολ­λές οικο­γένειες νιώ­θουν πως τους αρκούν δύο εισο­δή­ματα για να επι­βιώ­σουν. Πολ­λές φορές αυτό όντως ισχύει. Παρόλα αυτά, με τις πρό­σφα­τες αλλαγές στα εργα­σιακά και την πορεία των μισθών, τίποτα δεν είναι σίγουρο πια, ακόμα και για τους δημό­σιους υπάλ­λη­λους. Θα πρέ­πει να καθί­σετε να υπο­λο­γί­σετε αν τα δύο εισο­δή­ματα σας φτά­νουν. Αν έχετε παι­διά, υπο­λο­γί­στε αν το κόστος της εργα­σίας των γονέων καλύ­πτε­ται από το εισό­δημα. Υπο­λο­γί­στε κάποια επι­πλέον έξοδα όπως τη μετα­φορά των παι­διών στον παι­δικό σταθμό ή στους παπ­πού­δες ή το κόστος της μπέι­μπι σίτερ. Παράλ­ληλα, ο επι­πλέον χρό­νος που ξοδεύει ένας γονιός εργα­ζό­με­νος από το σπίτι, πιθα­νώς να γλι­τώ­σει χρή­ματα από άλλες δραστη­ριό­τη­τες, όπως τα μετα­φο­ρικά από και προς την εργα­σία. Ένας γονιός που δου­λεύει από το σπίτι μπο­ρεί να συμ­με­τέ­χει σε οικο­γε­νειακή επι­χεί­ρηση μερι­κής απα­σχό­λη­σης η οποία θα μπο­ρούσε να έχει στη­θεί. Επί­σης μην ξεχνάτε πως αν τα πράγ­ματα πάνε στο χει­ρό­τερο, η διδασκαλία των παι­διών μας στο σπίτι, του­λά­χι­στον στο επί­πεδο δημοτικού ή αν είστε άνερ­γος καθη­γη­τής, είναι δυνατή και πολ­λές φορές μια μεγάλη ευλο­γία για τις οικογένειες.

11. Μην υπο­κύ­ψετε στην απελ­πι­σία και μην αισθά­νε­στε λύπηση για τον εαυτό σας. Να σπέρ­νετε ευλο­γία και καλο­σύνη και θα θερί­σετε ευλο­γία και καλο­σύνη. Να ζείτε πιο φει­δωλά και βιώ­σιμα. Δεν θα σας κάνει αυτό πολί­τες δευ­τέ­ρας κατη­γο­ρίας, αλλά θα σας οδη­γή­σει σε ένα τρόπο ζωής με ευη­με­ρία και χωρίς πολλά προ­βλή­ματα. Από εδώ και πέρα θα πρέ­πει να νιώ­θουμε λύπη για τους ανθρώ­πους που είναι εγκλω­βι­σμέ­νοι σε έναν υπερ­κα­τα­να­λω­τικό τρόπο ζωής και επι­διώ­κουν να τον διατηρή­σουν έτσι. Η αυτο­ε­κτί­μησή τους εξαρ­τά­ται άμεσα από το πόσα πράγ­ματα έχουν στην κατοχή τους. Δεν είναι ποτέ ικα­νο­ποι­η­μέ­νοι, πάντα θέλουν ολο­ένα και περισ­σό­τερα πράγ­ματα, θέλουν και­νούρ­για πράγ­ματα, θέλουν καλύ­τερα πράγ­ματα. Αν δεν ξοδεύ­ουν χρή­ματα για να το πετύ­χουν αυτό, τότε νιώ­θουν κατά­θλιψη. Μπο­ρεί να έχουν ακριβά ρούχα και πολλά πράγ­ματα στην κατοχή τους, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από σκλά­βοι των τρα­πε­ζών, των πολυ­ε­θνι­κών και των εται­ρειών πιστω­τι­κών καρ­τών. Αυτοί οι άνθρω­ποι θα αντι­με­τω­πί­σουν μεγάλη δυσκο­λία και θα έχουν πολλά προ­βλή­ματα μέχρι να προ­σαρ­μο­στούν στις πραγ­μα­τι­κό­τη­τες της ζωής τα επό­μενα χρό­νια. Αν το κατα­φέ­ρουν ποτέ…

Όσο ακο­λου­θείτε αυτές τις στρα­τη­γι­κές, τόσο περισ­σό­τερο θα έχετε περισ­σό­τερο έλεγχο πάνω στη ζωή σας και θα είστε λιγό­τερο ευά­λω­τοι σε κρί­σεις και κατα­στά­σεις εκτά­κτου ανά­γκης. Αν ανα­διορ­γα­νώ­σετε τη ζωή σας, θα μειώ­σετε το στρες, τον κίν­δυνο και τα ψυχο­λο­γικά προ­βλή­ματα που μας πνί­γουν όλους. Και το πιο σημα­ντικό: Θα έχετε περισ­σό­τε­ρες πιθα­νό­τη­τες να επι­βιώ­σετε στους πολύ δύσκο­λους και­ρούς που ξημερώνουν.

kevio.gr/