«Ανακάλυψε την Ιστορία της Αμφίπολης / Discover the History of Amphipolis

Επιμέλεια Έκδοσης: Κατερίνα Περιστέρη («Ανακάλυψε την Ιστορία της Αμφίπολης / Discover the History of Amphipolis», Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, (Interreg Greece-Bulgaria, BORDERLESS CULTURE) – Τρίγλωσση έκδοση (Ελληνικά, Αγγλικά, Βουλγαρικά), σελίδες 138, 2019

Έρευνα-Παρουσίαση: ΔΑΝΙΗΛ Γ. ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ

Τρίγλωσση (Ελληνικά, Αγγλικά-English, Βουλγαρικά-български), πολυσέλιδη, πολυτελής έκδοση του 2019, εκδόθηκε από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, και με κείμενα που φέρουν την υπογραφή της Κατερίνας Περιστέρη, Αρχαιολόγου – Ανασκαφέα Τύμβου Καστά Αμφίπολης, Επίτιμης Διευθύντριας Αρχαιοτήτων, Τομεάρχη Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Το βιβλίο αρχίζει με την ιστορική αναφορά για την “ΑΜΦΙΠΟΛΗ” (Η Αμφίπολις, χτισμένη στις δύο όχθες του πλωτού ποταμού Στρυμόνα ιδρύθηκε από Αθηναίους αποίκους, με στρατηγό τον Άγνωνα, στα 437 π.Χ.), αναφέρεται εν συνεχεία στον “ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ” (Ξεκινώντας την περιήγησή του από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης, ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί σημαντικές αρχαιολογικές θέσεις της αρχαίας πόλης…”) και εστιάζει στο “ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ” (Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης έχει καθαρά τοπικό χαρακτήρα και παρουσιάζει τον μεγάλο αρχαιολογικό πλούτο της ευρύτερης περιοχής…”).

Ακολουθεί ο “ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ -Βόρειο Τείχος, Διπλή Πύλη Α΄ -Θεσμοφόριο”, το ‘”Βόρειο Τείχος, Πύλη Β΄ -Πύλη Γ΄-Αρχαία ξύλινη γέφυρα”, “ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΙΑ”, “ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΑΥΛΗ”, “ΡΩΜΑΪΚΟ ΚΤΙΡΙΟ”, “Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ” και το “ΑΡΧΑΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ”, όπου γίνεται αναφορά στην ΠΑΛΑΙΣΤΡΑ, τον ΞΥΣΤΟ, την ΠΑΡΑΔΡΟΜΙΔΑ και τις ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ.

Την “μερίδα του λέοντος”, όπως άλλωστε είναι φυσικό, καταλαμβάνει στο βιβλίο, το ΜΝΗΜΕΙΑΚΟ ΤΑΦΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ “ΤΥΜΒΟΥ ΚΑΣΤΑ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ”, εστιάζοντας λεπτομερώς στον “ΤΑΦΙΚΟ ΠΕΡΙΒΟΛΟ”, το “ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΑ” και τον “ΣΥΝΘΕΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΤΑΦΟ”.

Η Αμφίπολις

Η Αμφίπολις, χτισμένη στις δύο όχθες του πλωτού ποταμού Στρυμόνα ιδρύθηκε από Αθηναίους αποίκους, με στρατηγό τον Άγνωνα, στα 437 π.Χ. Υπήρξε σημαντικό οικονομικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο κατά τους κλασικούς, ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους με τη διέλευση και της Εγνατίας Οδού. Οι Μακεδόνες με τον Φίλιππο Β’ την κατέλαβαν το 357 π.Χ. Εξελίσσεται σε ένα από τα βασιλικά νομισματοκοπεία του κράτους. Συμμετέχει στην εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου για την κατάκτηση της Ασίας το 334 π.Χ., ως ναυτική βάση του στόλου του. Εδώ ο Κάσσανδρος εξόρισε και δολοφόνησε τη βασίλισσα Ρωξάνη και τον γιο του Μ. Αλέξανδρου. Μετά την νίκη του Αιμιλίου Παύλου στην Πύδνα το 168 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Αμφίπολη και ορίστηκε πρωτεύουσα της «Μακεδόνων Πρώτης». Η ζωή της πόλης συνεχίζεται κατά τους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους.

Ο σύγχρονος περιηγητής…

Ο σύγχρονος περιηγητής μπορεί να επισκεφτεί το βόρειο τείχος (πύλες Α, Β και Γ με την ξύλινη γέφυρα, όπου, όπως περιγράφει ο Θουκυδίδης, έγινε η μάχη Αθηναίων και Σπαρτιατών το 424 π.Χ.), το αρχαίο γυμνάσιο με τον ξυστό και την παλαίστρα, την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή οικία, την αρχαία νεκρόπολη, τα κτερίσματα της οποίας βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο, τη βυζαντινή Αμφίπολη με τους 5 χριστιανικούς ναούς (4 τρίκλιτες βασιλικές κι ένα κυκλικό κτίριο) του 6ου μ.Χ.αι., καθώς και τον Πύργο του Μαρμαρίου του 14ου μ.Χ. αι.

ΜΝΗΜΕΙΑΚΟ ΤΑΦΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΤΥΜΒΟΥ ΚΑΣΤΑ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Μαρμάρινος Περίβολος

“Η νεότερη ανασκαφική έρευνα στον Τύμβο Καστά από το 2011 μέχρι το 2014, που πραγματοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών με υπεύθυνη ανασκαφέα την γράφουσα, αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη, έφερε στο φως ένα Μνημειακό Ταφικό Συγκρότημα, μοναδικό στο είδος του. Αποτελείται: α) από τον μαρμάρινο περίβολο ύψους 3μ., διαμέτρου 158,40 μ. και περιμέτρου 497μ. β) το μνημείο του Λέοντα και γ) τον σύνθετο Μακεδονικό Τάφο. Το μνημειακό Ταφικό Συγκρότημα χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π. Χ. “.

Το Μνημείο του Λέοντα

“Η έρευνά μας απέδειξε ότι ο Λέων της Αμφίπολη, που σήμερα βρίσκεται δίπλα στην σύγχρονη γέφυρα του ποταμού Στρυμόνα, συνδέεται με το ταφικό σήμα του Τύμβου και τοποθετείται στην κορυφή του σύμφωνα με τη γεωμετρία του μνημειακού ταφικού περιβόλου. Η απόθεση “λατυπών”, που βρέθηκαν γύρω από το ταφικό σήμα στην κορυφή του Τύμβου Καστά, δηλώνει την ύπαρξη μεγάλου μαρμάρινου μνημείου, που δεν είναι άλλο από το Λέοντα και τη βάση του. Ο Τύμβο και ο Λέοντας είναι δύο μνημεία που συνομιλούν μεταξύ τους συνδυάζοντας συγκρίσιμα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και η χρονολόγησή τους ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π. Χ.”.

Σύνθετος Μακεδονικός Τάφος

“Η συνέχιση της ανασκαφής έφερε στο φως, τον Αύγουστο του 2014, εσωτερικά του περιβόλου, τον μοναδικό σύνθετο μακεδονικό τάφο, πλάτους 4,5 μ., συνολικού μήκους 24 μ. και ύψους 6 μ. μέχρι την καμάρα στέγασής του, που καλύπτει ολόκληρο το μνημείο. Αποκαλύφθηκαν εσωτερικά τέσσερις χώροι, που διαχωρίζονται μεταξύ τους με διακοσμημένους διαφραγματικούς τοίχους, που καλύπτονται με επίχωση σε ύψος μέχρι 4 μ., για την προστασία του μνημείου. Οι δύο πρώτοι διαφραγματικοί τοίχοι έχουν μπροστά τους προστατευτικό τοίχο σφράγισης και εν μέρει, λειτουργούν και ως στοιχεία αντιστήριξης των χαλαρών επιχώσεων…”.

Μια μνημειακή κλίμακα οδηγεί από το ύψος του περιβόλου στο εσωτερικό, όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει δύο ακέφαλες Σφίγγες, δύο εξαιρετικής τέχνης Καρυάτιδες, και στη συνέχεια, πριν τον κυρίως ταφικό θάλαμο με τη μαρμάρινη θύρα, ένα βοτσαλωτό δάπεδο που απεικονίζει την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα με ψυχοπομπό τον Ερμή. Η παράσταση διακρίνεται για την εξαίρετη τέχνη στην απόδοση των λεπτομερειών των χαρακτηριστικών, τόσο των μορφών, όσο και των αλόγων, όπως και για την αρμονία των χρωμάτων…

Προλογικό σημείωμα Απόστολου Τζιτζικώστα

“Ο Τύμβος Καστά στην Αμφίπολη Σερρών, με τα μοναδικά και σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα, αποτέλεσμα των ανασκαφών των τελευταίων ετών, είναι ένα μοναδικό μνημείο οικουμενικής σημασίας. Είναι ένας πολύτιμος θησαυρός της μακεδονικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού, σε μία από τις σημαντικές και ακμάζουσες πόλεις των Μακεδόνων, την Αμφίπολη”, σημειώνει στο προλογικό του σημείωμα, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας. “Νιώθουμε δέος και θαυμασμό για τον μοναδικό ιστορικό και πολιτιστικό πλούτο που ανακαλύφθηκε μέσα από ανασκαφική έρευνα…”, τονίζει ακι συνεχίζει λέγοντα ότι “η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, σταθερά πρωτοστατεί στη συνέχιση και ολοκλήρωση της αρχαιολογικής έρευνας ώστε να αποκαλυφθούν όλες οι πτυχές του μεγαλοπρεπούς μνημείου…”. Επισημαίνει επιπλέον ότι “η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, εξασφάλισε και διαθέτει πόρους συνολικού ύψους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ, για την αναστήλωση, την αποκατάσταση, τη συντήρηση, την προστασία και την ανάδειξη του Τύμβου Καστά και της ευρύτερης περιοχής στην Αμφίπολη. Όραμά μας”, καταλήγει ο κ. Τζιτζικώστας, “είναι ο Τύμβος Καστά να ανοίξει τις πύλες του το ταχύτερο δυνατό για τους επισκέπτες από ολόκληρη την Ελλάδα και το εξωτερικό και να καταστεί πόλος παγκόσμιου ενδιαφέροντος…”.

Προλογικό σημείωμα της Κατερίνας Περιστέρη

“Αρχαία Αμφίπολη και Μνημειακό Ταφικό Συγκρότημα Τύμβου Καστά… μια μαγικά απόδραση στο χρόνο μέσα από μια περιήγηση σε χώρους αγαπημένους που έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην Κεντρική Μακεδονία… Στον Τύμβο Καστά η νεότερη ανασκαφική έρευνα 2012-2014 με υπεύθυνη αρχαιολόγο την γράφουσα ανακάλυψε το μοναδικό Μνημειακό Ταφικό Συγκρότημα του τελευταίου τετάρτου του 4ου αι π.Χ. που κατασκευάστηκε έπειτα από παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μαρτυρεί την εξέχουσα προσωπικότητα του “αφηρωισμένου νεκρού”, προς τιμή του οποίου αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του. Αποτελείται από τον μαρμάρινο περίβολο διαμέτρου 158,40 μ., τον σύνθετο Μακεδονικό τετράχωρο Τάφο και τον Λέοντα στην κορυφή του Τύμβου. Στον σύνθετο Μακεδονικό Τάφο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την μνημειακή κλίμακα, τις στιβαρές σφίγγες, τις πανέμορφες Καρυάτιδες και πριν τον κυρίως ταφικό θάλαμο με την μαρμάρινη θύρα, το βοτσαλωτό δάπεδο εξαίρετης τέχνης με την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Απόλλωνα”, τονίζει μεταξύ άλλων στον πρόλογο του βιβλίου της, η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη. “Η προβολή και ανάδειξη του μνημείου θα οδηγήσει στην πολιτιστική, τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και ολόκληρης της Κεντρικής Μακεδονίας”, επισημαίνει κλείνοντας η κ. Περιστέρη .

Βιογραφικά στοιχεία της Κατ. Περιστέρη

Γεννήθηκε στην Καβάλα. Σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στο Τμήμα Ιστορίας Τέχνης & Αρχαιολογίας. Συνέχισε τις Μεταπτυχιακές σπουδές της στη Γαλλία, στο Παρίσι. Από το 1980 εργάσθηκε ως μόνιμη αρχαιολόγος στο Υπουργείο Πολιτισμού. Στην ΚΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων Σερρών Κεντρικής Μακεδονίας, ανέλαβε ως Διευθύντρια από την ίδρυση της Εφορείας στις αρχές του 2004 μέχρι και το 2015 (ανασκαφές στην “Αρχαία Βέργη”, στο “Μαύρο Βράχο” Σιδηροκάστρου, καθώς και στην Αμφίπολη σε τάφους Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων, στην αρχαϊκή νεκρόπολη περιοχής Καστά και από το 2011 μέχρι το 2014 η ανασκαφική έρευνα στο Μνημειακό Ταφικό Συγκρότημα του Τύμβου Καστά). Διετέλεσε Ειδική Σύμβουλος του Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας για θέματα Πολιτισμού και Αρχαιολογίας κατά την περίοδο 2017-2019 και στη συνέχεια από το Σεπτέμβριο 2019 ορίστηκε Τομεάρχης Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο και έλαβε πολλές τιμητικές διακρίσεις και βραβεύσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Χρήσιμες Πληροφορίες

Το έργο BORDERLESS CULTURE συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΠΤΑ) και από Εθνικούς Πόρους των χωρών που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Συνεργασίας INTERREG V-A «Ελλάδα-Βουλγαρία 2014-2020». Στοιχεία επικοινωνίας για το έργο BORDERLESS CULTURE: Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Αυτοτελής Διεύθυνση Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Βασ. Όλγας 198, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα Τηλ. 2313-319790, E-mail: d.innovation@pkm.gov.gr Τα περιεχόμενα αυτής της Έκδοσης δεν μπορούν να ληφθούν ως απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των συμμετεχουσών χωρών και της Διαχειριστικής Αρχής του Προγράμματος.

Παρουσίαση: https://borderlessculture.eu/wp-content/uploads/2020/05/Bilingual-project-brochure.pdf

Πηγή: typosthes.gr