Σχολικές Υποδομές: Προτάσεις διαμόρφωσης ενός “κοινής αποδοχής Δημοτικού προγράμματος”
Στα πλαίσια διαμόρφωσης ενός «ΚΟΙΝΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ» με την μορφή «ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΕΝΤΟΛΗΣ» προς την μελλοντική διοίκηση του Δ.Βόλβης, οι ομάδες εργασίας των συνδυασμών «ΜΕΝΟΥΜΕ ΔΗΜΟ ΒΟΛΒΗΣ» και «ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ» προχωράμε σήμερα στο επόμενο βήμα προτάσεων στην θεματική ενότητα ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ.
Ο ΔΗΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Όπως είναι γνωστό, με τον ν. 3852/2010 (σχέδιο «Καλλικράτης») όλες σχεδόν οι αρμοδιότητες για τα σχολικά κτήρια έχουν περάσει στη δικαιοδοσία των Δήμων.
Συγκεκριμένα, με το άρθρο 97 «Μεταβίβαση σχολικών ακινήτων στους Δήμους», έχουν ανατεθεί στους Δήμους, μεταξύ άλλων, η ανέγερση σχολικών κτηρίων, αναβαθμίσεις, επεκτάσεις, βελτιώσεις κτιρίων και εγκαταστάσεων, η μίσθωση ακινήτων για τη στέγαση δημόσιων σχολικών μονάδων, η στέγαση και συστέγαση αυτών, η διάθεση διδακτηρίου για άλλες χρήσεις κοινής ωφέλειας ή για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων, ο καθορισμός κοινωφελούς χρήσης των σχολείων σε περίπτωση παύσης της λειτουργίας τους κλπ.
Ο σχολικός χώρος και τα προβλήματά του:
Ας δούμε λοιπόν το θέμα του σχολικού χώρου, αφού είναι κατεξοχήν αρμοδιότητα του δήμου.
Το περιβάλλον στο οποίο κινούνται τα παιδιά και περνούν ένα μεγάλο μέρος της ημέρας τους είναι ιδιαίτερα σημαντικό από παιδαγωγική άποψη γιατί επηρεάζει τις μαθησιακές διαδικασίες, αλλά επιπλέον επιδρά στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς και στην κοινωνική ωρίμανση.
Ο χώρος έχει να κάνει με τα παιδιά, με τα δικαιώματα της παιδικής ηλικίας, αλλά και με τους εκπαιδευτικούς, την κοινότητα και τη γειτονιά γύρω από το σχολείο.
Ποια όμως είναι η κατάσταση στα σχολεία σήμερα και ποιά προβλήματα υπάρχουν;
Σχολικά κτήρια ακατάλληλα με βάση τη σύγχρονη σχολική βιοκλιματική αρχιτεκτονική ή με πολλές ελλείψεις:
1.Κακή αισθητική,
2.Απουσία πράσινου στην αυλή,
3.Ελλειψη αθλητικών υποδομών,
4.Μικρές αίθουσες,
5.Μεγάλη και άσκοπη κατανάλωση ενέργειας λόγω κακού σχεδιασμού, έλλειψης μόνωσης και μη αξιοποίησης εναλλακτικών μορφών ενέργειας.
6.Απουσία ή μεγάλες ελλείψεις εξειδικευμένου υποστηρικτικού προσωπικού που να παρέχει σίτιση, φύλαξη, καθαριότητα, ψυχολογική υποστήριξη, πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη κ.λπ.
7.Μικρά περιθώρια παρέμβασης της σχολικής μονάδα στις αποφάσεις που αφορούν το σχολείο της, όπως αποτυπώνεται στις θεσμικές διαδικασίες: Με βάση τον «Καλλικράτη», σε κάθε δήμο υπάρχουν μόνο δύο σχολικές επιτροπές, μια για τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και μια για τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για δε τα παιδιά, δεν υπάρχει καμια πρόβλεψη για συμμετοχή, κάτι που θα τα έκανε να νιώσουν υπεύθυνα για τον χώρο, να συμμετέχουν, να σκεφθούν, να τον φροντίσουν και τελικά να τον αγαπήσουν.
8.Το σχολείο είναι ανοιχτό μόνο τις ώρες τυπικής λειτουργίας του και έτσι ένας δημόσιος χώρος σε μια πόλη που διαθέτει ελάχιστους παραμένει ανεκμετάλλευτος από την τοπική κοινότητα.
Η σχολική αυλή, ο μόνος υπαίθριος χώρος του σχολείου και ο πιο αγαπημένος των παιδιών, παραμένει αναξιοποίητος και παραμελημένος. Το μοντέλο της ασφαλτοστρωμένης αυλής που επικρατεί και θυμίζει περισσότερο άδειο parking δεν δίνει κανένα ερέθισμα στα παιδιά και περιορίζει τη μάθηση στη σχολική αίθουσα.
Αντιμετώπιση των προβλημάτων:
Για να μπορέσει ένας δήμος να βελτιώσει την κατάσταση, χρειάζεται χρήματα, τα οποία λείπουν σήμερα.
Πέρα από την υποχρηματοδότηση από την πλευρά του κράτους, το πώς άδειασαν τα ταμεία είναι κάτι που θα πρέπει να απασχολήσει τους δημότες του κάθε δήμου και να τους κινητοποιήσει.
Αλλά ακόμη και τώρα μια καλύτερη διαχείριση των πόρων που έχουν απομείνει, μια νέα ιεράρχηση των αξιών, που βάζει σε πρώτη προτεραιότητα τις ανάγκες των πολλών και όχι τα συμφέροντα των λίγων, αλλά και μια προσπάθεια για εξεύρεση και δημιουργία νέων εσόδων θα βοηθούσε σημαντικά.
Ποια είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα δώσουν την λύση στο πρόβλημα;
Μία σειρά παρεμβάσεων για την αναβάθμιση της σχολικής στέγης προτείνεται με χρήση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων :
1.Πρόγραμμα «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ ΙΙ»
Το πρόγραμμα χρηματοδοτεί «επισκευή, συντήρηση σχολικών κτιρίων και αύλειων χώρων και λοιπές δράσεις» όλων των βαθμίδων.
2.Το πιλοτικό πρόγραμμα «ΕΜΑΥΤΙΩΝ»
Το πρόγραμμα χρηματοδοτεί «διαμόρφωση αθλητικών εγκαταστάσεων των αύλειων χώρων των δημόσιων σχολείων» όλων των βαθμίδων.
3. Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Ε.Τ.Α.Α.) Α.Ε.
Πρόγραμμα χρηματοδότησης για την “ίδρυση νέων τμημάτων Βρεφικής, Παιδικής και Βρεφονηπιακής Φροντίδας».
4.Πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2014-2020
Προγράμματα χρηματοδότησης για…
*«Δράσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των σχολικών κτιρίων» με βιοκλιματικά κριτήρια.
*«Δημιουργία πράσινων δωμάτων, φύτευσης σε κάθετες επιφάνειες κτιριακών υποδομών και σε αυλές σχολείων».
Με μια διαφορετική πολιτική, που αφουγκράζεται τα προβλήματα του κόσμου και ψάχνει, ανακαλύπτει ή επινοεί τρόπους για να τα λύσει, θα μπορούσε:
1.Να αντιμετωπισθεί το θέμα της σίτισης των άπορων μαθητών και η έλλειψη βοηθητικού προσωπικού.
2.Να δημιουργηθεί εξειδικευμένο τμήμα υποστήριξης της Σχολικής μονάδας, στα πλαίσια της Τεχνικής Υπηρεσίας του δήμου, για να αντιμετωπίζονται άμεσα τα κτιριακά προβλήματα των σχολείων.
3.Να γίνει ενεργειακή αναβάθμιση των σχολείων και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για φωτισμό και θέρμανση.
4.Να γίνουν προσβάσιμα και φιλικά όλα τα σχολεία σε άτομα με αναπηρίες.
5.Να ενισχυθεί η Κοινωνική Υπηρεσία ώστε να μπορεί να στηρίξει ουσιαστικά οικογένειες σε κρίση, μονογονεϊκές οικογένειες, παιδιά με τραυματικά βιώματα.
Πολλές άλλες ιδέες και προτάσεις μπορούν ακόμη να προστεθούν σ’ αυτόν τον κατάλογο. Οι δε δυνατότητες αξιοποίησης των διαθέσιμων σχολικών μονάδων μοιάζουν ανεξάντλητες.
ΣΧΟΛΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΣ – ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟΙ
ΓΙΑΤΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥΣ ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟΥΣ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΒΟΛΒΗΣ;
Η δημιουργία και διατήρηση σχολικού κήπου είναι μια διαδεδομένη πρακτική σε παγκόσμιο επίπεδο, στην οποία συμμετέχουν όχι μόνο εκπαιδευτικοί και μαθητές αλλά ολόκληρες κοινότητες.
Οι μαθητές, μέσω της ενασχόλησης τους με τη σχολική κηπουρική, έρχονται σε άμεση επαφή με τη φύση και αναπτύσσουν βιωματικά τη σχέση τους μαζί της.
Επίσης, μαθαίνουν να παράγουν τροφή με φυσικές μεθόδους και πρακτικές που σέβονται το περιβάλλον.
Απώτερος σκοπός της κοινότητας είναι η κατάκτηση εννοιών όπως η αειφορία, η διατροφική αυτάρκεια καθώς και η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης.
Κοινή πεποίθηση των μελών της κοινότητας είναι ότι η προστασία της φύσης δεν είναι θέμα μόνο γνώσης, είναι ζωή…είναι το ζωντανό βίωμα μέσα από το οποίο ο μαθητής θα αφομοιώσει τη σχέση του με τη φύση.
Tα αποτελέσματα ερευνών δείχνουν ότι η συμμετοχή στη καλλιέργεια σχολικού κήπου αυξάνει το ενδιαφέρον του μαθητή για μάθηση αφού ο ίδιος συμμετέχει ουσιαστικά στη διαδικασία της μάθησης μέσω της έρευνας, της ανακάλυψης και της δημιουργίας. Επιπλέον, βελτιώνεται η ακαδημαϊκή επίδοση του μαθητή, καλλιεργούνται συνεργατικές και οργανωτικές δεξιότητες, το αίσθημα ευθύνης, της υπομονής και της επιμονής όπως επίσης και θετικές στάσεις απέναντι στο φυσικό περιβάλλον.
Συμπερασματικά, ο σχολικός κήπος αναδεικνύεται ως ένα πολυσχιδές περιβάλλον μάθησης, που ικανοποιεί τις βασικές αρχές των αλληλεπιδραστικών θεωριών μάθησης, ανταποκρίνεται στις σύγχρονες τάσεις της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και προωθεί βασικές επιδιώξεις της σύγχρονης εκπαίδευσης (Εννοιολογική Κατανόηση, Εμπειρίες από το Φυσικό Κόσμο, Δεξιότητες Επιστημονικής Μεθόδου, Συλλογιστικές Στρατηγικές, Κατανόηση Φύσης της Επιστήμης, Σύνδεση του Σχολείου με την Κοινότητα, Συλλογική Δράση).
Τι ακριβώς είναι αυτό το εγχείρημα;
Η αυτάρκεια και η βιωσιμότητα είναι δύο στόχοι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την περιβαλλοντική διαχείριση.
To εγχείρημα της δημιουργίας σχολείων αυτάρκειας μέσα από την λειτουργία σχολικών λαχανόκηπων είναι ένα συνεργατικό μοντέλο μικρών κοινοτήτων αλληλοβοήθειας και αλληλεγγύης με στόχο την επανάκτηση της υπαίθρου. Δημιουργούμε ζωή, παράγουμε φρέσκα τρόφιμα , κάνουμε κάτι χειροπιαστό και χρήσιμο, χτίζοντας γέφυρες προς την βιωσιμότητα και την επιβίωση.
Η σύγχρονη κοινωνία έχει χάσει την επαφή με το περιβάλλον και την έννοια των κοινών που είναι η συνυπευθυνότητα και το πώς συνδιαχειριζόμαστε πεπερασμένους πόρους.
Η λύση είναι η επανάκτηση: να βρούμε τρόπους να επανοικειοποιηθούμε τη σχέση με τη φύση και τους φυσικούς πόρους να ανακαλύψουμε πάλι τι σημαίνει το προστατεύω και διαχειρίζομαι τα κοινά.
Έτσι μέσα από εκπαιδευτικές δραστηριότητες, φεστιβάλ, ντοκιμαντέρ και εκδόσεις βιβλίων τα σχολεία αυτάρκειας προωθούν την οικολογία, την αλληλεγγύη και την αυτοοργάνωση αντιπαραβάλλοντας στην ιδιοτέλεια και τη ληστρική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων για το κέρδος, τις αξίες τους και τα υπαρκτά παραδείγματα κοινοτήτων ανθρώπων που ζουν σε αρμονία με τη φύση.
Μέτρηση των κοινωνικών επιπτώσεων:
Με βάση την κατάταξη της πρότασης ως «ανταποδοτικού χαρακτήρα» το πλαίσιο αξιολόγησης της κοινωνικής σκοπιμότητας και των κοινωνικών επιπτώσεων, που προκύπτει από την υλοποίηση της προτεινόμενης δράσης αποτυπώνεται στα κατωτέρω ανταποδοτικά οφέλη:
1.Eυαισθητοποίηση της οικολογικής συνείδησης, που θα λειτουργεί με τις αρχές της παραδοσιακής γεωργίας σε συνδυασμό με αρκετές αρχές της περμακουλτούρας (permaculture) και της φυσικής καλλιέργειας (natural farming).
2.Προωθεί τις έννοιες συλλογικότητα, αλληλεγγύη, συνεργατισμός, συμμετοχικότητα στα κοινά.
Η συμβολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα σημαντική, θέτοντας ένα μακρόπνοο όραμα με επίκεντρο την πολιτική ενθάρρυνσης και θέσπισης της αστικής γεωργίας στον Δ.Βόλβης, και στόχο την ενδυνάμωση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της τοπικής παραγωγής τροφίμων.
Επισήμανση…
Η πρόταση που δημοσιεύουμε σήμερα είναι μια πρωτοβουλία στα πλαίσια μιάς συλλογικής προσπάθειας που στοχεύει να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο μεταξύ πολιτικών προσώπων, πολιτών, κοινωνικών φορέων, εκπαιδευτικών, και κάθε ενδιαφερόμενου που επιθυμεί να προωθήσει και να υλοποιήσει “σχέδια ανταποδοτικού χαρακτήρα” με θετικά κοινωνικά οφέλη.
Συνδημότη, Συνδημότισα….
Εκμεταλλευτείτε μαζί μας το διάστημα έως τις εκλογές και αφιερώστε λίγο από τον πολύτιμο χρόνο σας στα κοινά… διαβάστε τις προτάσεις μας… προτείνετε τις απόψεις σας… και διαδώστε την συλλογική προσπάθεια μας!!!
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!!!
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ «ΜΕΝΟΥΜΕ ΔΗΜΟ ΒΟΛΒΗΣ – ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ»